مدیریت بحران

مقاله علمی - پژوهشی

مدل سازی ریاضی دوهدفه برای مسئله مکا نیابی -مکان یابی مجدد تسهیلات بیمارستانی سلسله مراتبی در شرایط عدم قطعیت و بحران

رضا توکلی مقدم؛ محمدرضا کرزه‌بر

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 5-16

چکیده

با توجه به گسترش مناطق شهری، تغییرات جمعیتی و اینکه تسهیلات موجود طی سال های گذشته و به تدریج مکا نیابی شد ه اند، این نیاز به وجود می آید که همه تسهیلات موجود تحت بررسی دوباره قرار گرفته و در صورت نیاز ... بیشتر با توجه به گسترش مناطق شهری، تغییرات جمعیتی و اینکه تسهیلات موجود طی سال های گذشته و به تدریج مکا نیابی شد ه اند، این نیاز به وجود می آید که همه تسهیلات موجود تحت بررسی دوباره قرار گرفته و در صورت نیاز اصلاحاتی در ساختار شبکه ها ایجاد شود. در این مقاله با ارائه یک مدل مکان یابی- مکا نیابی مجدد برای تسهیلات بیمارستانی با رویکرد سلسله مراتبی، وضعیت کنونی تسهیلات موجود بررسی شده و در صورت نیاز به ایجاد تغییرات در ساختار کنونی تسهیلات، راهکارهایی برای بستن، تغییر ظرفیت و بازکردن تسهیلات تازه ارائه خواهد شد. اهداف مدل پیشنهادی شامل بیشینه سازی پوشش تقاضا و کمینه سازی هزینه های ساختار است. در مدل پیشنهادی احتمال رخداد اختلالات و بحرا نهایی نظیر از دسترس خارج شدن یک تسهیل در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر شعاع پوشش و میزان ظرفیت هر یک از تسهیلات بیمارستانی بر روی کیفیت و سرعت پاسخ دهی اثرگذار است؛ پس در این مقاله سطوح ظرفیت تسهیلات و شعاع پوشش تسهیلات به صورت متغیر در نظر گرفته می شود. شعاع پوشش متغیر بدین معنی است که هر تسهیل حداکثر تا چه شعاعی را پوشش بدهد. برای حل مدل 2 هدفه پیشنهادی از روش محدودیت اپسیلون استفاده می شود. در پایان، مدل پیشنهادی بر روی تسهیلات بیمارستانی شهر قم به عنوان نمونه مطالعاتی پیاده سازی و نشان داده شده که با حل مدل پیشنهادی میزان پوشش تقاضا به میزان قابل قبولی افزایش می یابد.

مقاله علمی - پژوهشی

تحلیل و بررسی زمین لغزش پاهلت

علی ویسکرمی؛ حسین نوفرستی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 17-27

چکیده

حرکت در شیب ها تحت اثر جریان ها، زمین‌لغزش ها و واژگونی ها پدیده هایی هستند که در شیب های طبیعی و مصنوعی در صورت به وجود آمدن شرایط مناسب به وقوع می پیوندند. به همین منظور برای مقابله ... بیشتر

مقاله علمی - پژوهشی

طراحی شبکه توزیع پایدار کالاهای اضطراری در لجستیک امداد بلایا با درنظرگرفتن هزینه محرومیت با رویکرد عدم قطعیت (مطالعه‌ موردی: سیل 1397 شهرستان ساری)

مهدی مدیری؛ سمیرا حسن زاده؛ محمد اسکندری

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 29-47

چکیده

سوانح طبیعی در مقیاس بزرگ بارها رخ‌داده و منجر به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی شده است. به عبارتی سوانح طبیعی تهدیدی جدی برای توسعه پایدار محسوب می‌ شوند. اخیراً مدل‌ سازی پایدار لجستیک امداد ... بیشتر سوانح طبیعی در مقیاس بزرگ بارها رخ‌داده و منجر به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی شده است. به عبارتی سوانح طبیعی تهدیدی جدی برای توسعه پایدار محسوب می‌ شوند. اخیراً مدل‌ سازی پایدار لجستیک امداد بلایا توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده است. درنظرگرفتن جنبه‌ های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌ محیطی پایداری برای کاهش اثرات منفی فاجعه در مسئله لجستیک امداد بلایا ضروری است. هدف اصلی این پژوهش ارائه یک مدل ریاضی چند هدفه به‌ منظور طراحی شبکه توزیع پایدار کالاهای اضطراری در لجستیک امداد بلایا است. ویژگی اصلی این مدل این است که جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی (هزینه محرومیت) و زیست‌ محیطی پایداری را در تابع هدف در نظر می‌ گیرد. با توجه به اینکه عدم قطعیت در ماهیت این مسئله وجود دارد، به‌ منظور مقابله با عدم قطعیت از رویکرد بهینه‌ سازی استوار فازی و برای حل مدل چند هدفه از روش برنامه‌ ریزی آرمانی چند گزینه‌ ای استفاده شده است. به‌ منظور بررسی کارایی مدل یک مطالعه موردی بر اساس داده‌ های واقعی (سیل شهرستان ساری) انجام ‌شده است. در این پژوهش تعداد بهینه مراکز توزیع و مکان هر مرکز توزیع به‌ گونه‌ای تعیین می‌ شوند که هزینه‌ های اقتصادی، اجتماعی و میزان آلایندگی‌ های زیست‌ محیطی به حداقل برسد و هر مرکز توزیع با توجه به ظرفیت ویژه خود به مجموعه‌ ای از نقاط تقاضا با انواع متفاوتی از کالاها خدمت‌ رسانی ‌کند. با استفاده از مدل پیشنهادی ما تصمیم‌ گیرندگان و مدیران قادر به تصمیم‌ گیری‌ های استراتژیکی و تاکتیکی با کمترین هزینه و زمان می‌ شوند و در برنامه‌ ریزی‌ های امداد می‌ توانند ساختار شبکه توزیع را بهبود بخشیده و نارضایتی آسیب‌ دیدگان را کاهش دهند.

مقاله علمی - پژوهشی

برآورد احتمال انسداد مسیر در شبکه حمل‌ونقل درون‌شهری پس از وقوع زلزله با استفاده از الگوریتم بیزی (مطالعه موردی: شهر بابل)

حمیدرضا توکلی؛ میثم مغیثی؛ الناز پیغاله

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 49-66

چکیده

برنامه ریزان مدیریت بحران برای مناطق مستعد وقوع سوانح طبیعی به دنبال تصمیم‌ گیری‌ هایی قبل و پس از وقوع خطر به منظور کاهش عواقب ناشی از وقوع آن و بازگرداندن هر چه سریع‌ تر شهر به حالت اولیه هستند. ... بیشتر برنامه ریزان مدیریت بحران برای مناطق مستعد وقوع سوانح طبیعی به دنبال تصمیم‌ گیری‌ هایی قبل و پس از وقوع خطر به منظور کاهش عواقب ناشی از وقوع آن و بازگرداندن هر چه سریع‌ تر شهر به حالت اولیه هستند. شبکه حمل‌ و نقل درون‌ شهری به عنوان یکی از آسیب‌ پذیرترین شریان‌ های حیاتی نقش راهبردی در قابلیت برگشت‌ پذیری شهر داراست. بدین ترتیب ابزارهای کارآمدی برای شناسایی این نقش در صورت وقوع بلایای طبیعی مورد نیاز است.در این پژوهش مدلی تحت GIS توسعه ‌یافته که با کمک آن می توان عملکرد شبکه راه‌ های درون‌ شهری را به‌ طور احتمالاتی پس از وقوع زلزله و با کمک الگوریتم بیزی بررسی کرد. این مدل می تواند خسارات ناشی از وقوع رویداد لرزهای شامل خرابی ساختمان‌ ها و پل‌ های مجاور هر مسیر که منجر به انسداد آن مسیر می شود و همچنین احتمال انسداد مسیرها را تعیین کند. در این روش سناریوهای مختلف زلزله که در آن منابع مختلف عدم قطعیت‌ های موجود در توزیع مکانی و زمانی وقوع زلزله ها در نظر گرفته شده، به منطقه مورد بررسی اعمال می‌شود. خسارات وارده به ساختمان و پل‌ های موجود در منطقه به همراه فاکتورهای مختلف کنترل خسارت لرزه ای شبکه راه‌ ها برآورد شده است. تحلیل های انجام‌ شده منجر به تولید نقشه های احتمال انسداد مسیرهای موجود در شبکه راه برای حالات مختلف انسداد (بدون انسداد، کم، متوسط، زیاد) شده است. این نقشه ها شرایط راه‌ ها را بلافاصله پس از زلزله نشان می دهد. با بررسی نتایج این تحقیق به وضعیت بسیار پیچیده انسدادهای مسیر شهر بابل پی خواهیم برد و انجام چنین تحلیل ها و تولید این نقشه ها برای زلزله های محتمل آینده می‌ تواند به مدیران شهری نقطه ضعف‌ های شبکه حمل‌ و نقل را نشان دهد. در ضمن برای بهبود شبکه و برنامه ریزی جهت یافتن مسیر مطلوب به منظور امداد و کمک‌ رسانی مؤثر خواهد بود و به برنامه‌ ریزی برای بازگردان شهر به حالت اولیه پس از زلزله ای محتمل کمک می‌ کند.

مقاله علمی - پژوهشی

ارزیابی تاب‌آوری سیستم اجتماعی-اکولوژیک در برابر کاهش آب قابل دسترس (مطالعه موردی: روستای هرچگان)

محمد رضا یزدانی؛ شهباز مهرابی؛ مهدی قربانی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 67-80

چکیده

خشک‌سالی و به دنبال آن بحران کم‌آبی از مهمترین بلایای طبیعی هستند که به دلیل دامنه وسیعتر آن نسبت به دیگر بلایا پیچیدگی بیشتری دارند. به‌طوری که در یک دوره 7 ساله تا پایان فروردین سال 1395، 90 درصد جمعیت ... بیشتر خشک‌سالی و به دنبال آن بحران کم‌آبی از مهمترین بلایای طبیعی هستند که به دلیل دامنه وسیعتر آن نسبت به دیگر بلایا پیچیدگی بیشتری دارند. به‌طوری که در یک دوره 7 ساله تا پایان فروردین سال 1395، 90 درصد جمعیت و 3/81 درصد وسعت استان چهارمحال و بختیاری تحت تأثیر این بحران قرار گرفته است. از این‌رو در این پژوهش میزان تاب‌آوری سیستم اجتماعی-اکولوژیک روستای هرچگان در مقابل بحران کم‌آبی در استان ارزیابی شد و به‌منظور انجام ارزیابی تاب‌آوری از دستورالعمل انجمن تاب‌آوری دانشگاه استکهلم سوئد استفاده شد. جهت گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه محقق‌‌ساخته، مصاحبه و فیش‌برداری متناسب با شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه محلی هرچگان و شرایط اکولوژیکی آن استفاده شد. به‌منظور تحلیل شبکه روابط از روش تحلیل شبکه و نرم‌افزار UCINET 6 استفاده شد و نتایج نشان داد که در سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان مسئله اصلی کاهش سطح آب قابل دسترس است که از جمله دلایل اصلی آن کاهش میزان آب ورودی به منابع آبی و هدررفت آب به دلیل نبود تجهیزات ذخیره آب است. نتایج خط تاریخی و ترسیم چرخه سازگاری نشان داد که سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان در فاز امگا(Ω) یا فشار قرار دارد. در نهایت نتایج ارزیابی نشان داد که مناسبترین استراتژیها جهت مدیریت تاب‌آور در سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان شامل حفظ و تقویت وضع موجود عملکردی اکوسیستم روستای هرچگان، حفظ و تقویت ساختار و ماهیت روستایی روستای هرچگان، تکمیل سیستم آبیاری روستا و تقویت یادگیری اجتماعی ساکنان روستاست.

مقاله علمی - پژوهشی

توسعه الگوریتم ابتکاری مبتنی بر شمارش کامل به منظور بهینه سازی دوسطحی مساله طراحی شبکه هاب لجستیکی در زنجیره تأمین امداد و بلایا (مستخرج از رساله دکتری با همین عنوان)

انسیه تاکی؛ سید حبیب اله میرغفوری؛ علی مروتی شریف آبادی؛ سید حیدر میرفخرالدینی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 81-96

چکیده

در این تحقیق یک مدل ریاضی دوسطحی جدید به‌ منظور طراحی شبکه هاب لجستیکی در زنجیره تأمین امداد و بلایا ارائه شده است. مدل سطح رهبر به مکانیابی هاب‌ ها و تعیین وسایل نقلیه مورد استفاده می پردازد. تابع ... بیشتر

مقاله علمی - پژوهشی

مدل‌سازی و پهنه‌بندی زمین‌لغزش‌های حوضه لتیان با استفاده از مقایسه آماری 2 متغیره

ابوالقاسم امیراحمدی؛ جواد جمال آبادی؛ رفعت دانشفر

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 97-127

چکیده

منطقه مورد مطالعه به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی و زمین‌شناختی‌اش یکی از مناطق مستعد وقوع زمین‌لغزش است. در این پژوهش برای انتخاب مهم‌ترین عامل زمین‌لغزش در منطقه و همچنین میزان دخالت ... بیشتر منطقه مورد مطالعه به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی و زمین‌شناختی‌اش یکی از مناطق مستعد وقوع زمین‌لغزش است. در این پژوهش برای انتخاب مهم‌ترین عامل زمین‌لغزش در منطقه و همچنین میزان دخالت هر یک از عوامل در زمین‌لغزش‌های حوضه لتیان از روش مدل‌سازی آماری استفاده کرده‌ایم. لایه‌های اطلاعاتی استفاده‌ شده شامل لیتولوژی، کاربری اراضی، بارش، ارتفاع، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، گسل، جاده، دریاچه سد و رودخانه است. بیش از 120 زمین‌لغزش و پهنۀ لغزشی مورد شناسایی قرار گرفته و نقشۀ پراکنش زمین‌لغزش‌ها برای منطقه تهیه شده است. برای تعیین اهمیت و تأثیر نسبی عوامل مؤثر در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش ابتدا میزان همبستگی عوامل توسط ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شد؛ سپس از روش وزن‌دهی یا امتیازدهی استفاده‌ شده و توسط مدل‌سازی آماری 2 متغیره زمین‌لغزش‌ها با تک‌تک عوامل به‌صورت دوتایی بررسی شده است. سپس با استفاده از روش وزن‌دهی یا امتیازدهی و توسط مدل‌سازی آماری 2 متغیره با وزن‌های به‌دست‌آمده عوامل با هم مقایسه شدند تا میزان دخالت این عوامل در ایجاد زمین‌لغزش‌ها به دست آید. در انتها نقشه‌های پهنه‌بندی تهیه ‌کردیم. بعد با بازدید میدانی انجام‌شده از حوضه بعد از پهنه‌بندی و ثبت موقعیت زمین‌لغزش‌های جدیدی که در حوضه اتفاق افتاده، موقعیت این زمین‌لغزش‌های ثبت‌شده را با نقشه‌های پهنه‌بندی‌شده تطابق داده‌ایم که نشان می‌دهد بیشترین هم‌پوشانی در طبقات حساسیت خیلی‌زیاد و زیاد را نقشه پهنه‌بندی با روش ارزش اطلاعات به‌دست‌آمده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد با توجه به شاخص مجموع کیفیت روش ارزش اطلاعات نسبت به روش ارزش اطلاعات برای حوضه لتیان کاراتر است.

مقاله علمی - پژوهشی

واسنجی جایگاه سازمانهای مدیریت بحران در افزایش تابآوری شهری (مطالعه موردی: شهر زابل)

محمد پودینه؛ غلامرضا میری؛ محمودرضا انوری

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 129-140

چکیده

افزایش دانش و مهارت در برابر مخاطرات توسط سازمان های مدیریت بحران و ارتقای توانایی در راستای توسعه راهبردهای کاهش آن ویژگی مهم یک شهر تاب‌آور است که لازمه آن آمادگی و آموزش همه‌جانبه است. هدف اصلی ... بیشتر افزایش دانش و مهارت در برابر مخاطرات توسط سازمان های مدیریت بحران و ارتقای توانایی در راستای توسعه راهبردهای کاهش آن ویژگی مهم یک شهر تاب‌آور است که لازمه آن آمادگی و آموزش همه‌جانبه است. هدف اصلی پژوهش حاضر واسنجی جایگاه سازمان های مدیریت بحران در افزایش تاب‌آوری شهری (مطالعه موردی: شهر زابل) است. این پژوهش بر اساس روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و بر حسب هدف کاربردی است و همچنین روش جمع آوری داده ها و اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. در این پژوهش ابتدا با توجه به جایگاه سازمان های مدیریت بحران همچنین بررسی مطالعات و تحقیقات پیشین 5 بعد (اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، کالبدی- ساختاری، مدیریتی و زیست‌محیطی) به‌عنوان ابعاد تاب‌آوری شهری در مقابل مخاطرات تعریف شد و سپس متناظر با هر یک از ابعاد شاخص هایی در نظر گرفته شده و سپس با استفاده از نرم‌افزار‌های SPSS، Expert Choice و مدل Fuzzy VIKOR به تحلیل آن ها پرداخته شده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین تمامی گویه‌های تاب‌آوری و سازمان‌های مدیریت بحران شهر زابل رابطه مثبت و معنی‌داری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد. یافته‌های حاصل از تعیین وزن ابعاد با استفاده نرم‌افزار (Expert Choice) نشان داد، بعد اجتماعی و فرهنگی با وزن به‌دست آمده ۳۴۵/۰ بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده است. در نهایت نتایج مدل وایکور فازی نشان داد، شهرداری بیشترین تأثیر را در افزایش تاب‌آوری شهر زابل در بین سازمانهای مدیریت بحران به خود اختصاص داده است.

مقاله علمی - پژوهشی

شناسایی و گروه‌بندی ریسک‌های احداث واحدهای صنعتی به‌وسیله روش دلفی و شبکه عصبی مصنوعی خودسازمانده (مطالعه موردی: احداث کارخانه تراورس)

جعفر مصری؛ محمد رضا شهرکی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 141-148

چکیده

یکی از ارکان اصلی توسعه اشتغال و کسب‌وکار در هر کشور واحدهای صنعتی آن کشور هستند. موفقیت در احداث واحدهای صنعتی به سازوکارها و عوامل دیگری ازجمله شناسایی و ارزیابی ریسک‌ آن‌ها بستگی دارد. از این‌رو ... بیشتر یکی از ارکان اصلی توسعه اشتغال و کسب‌وکار در هر کشور واحدهای صنعتی آن کشور هستند. موفقیت در احداث واحدهای صنعتی به سازوکارها و عوامل دیگری ازجمله شناسایی و ارزیابی ریسک‌ آن‌ها بستگی دارد. از این‌رو در پژوهش حاضر روشی ارائه‌ شده تا بتواند الگویی را مبتنی بر شبکه عصبی برای دسته‌بندی و ارزش‌گذاری ریسک‌های احداث کارخانه تراورس با نگرش بومی‌سازی فناوری‌ها ارائه کند. برای این منظور جهت شناسایی ریسک‌ها با استفاده از روش دلفی با کمک خبرگان و اساتید دانشگاه در 3 سطح از 40 ریسک مورد بررسی 21 ریسک انتخاب شد. سپس با توجه به نظر خبرگان، اساتید و مصاحبه‌های عوامل اجرایی ساخت کارخانه تراورس تمامی عوامل ریسک در مورد احتمال وقوع و شدت تأثیر ریسک از صفر تا 10 امتیازدهی شد. سپس با بهره‌گیری از شبکه عصبی خودسازمانده کوهونن در برنامه نرم‌افزاری MATLAB ریسک‌ها گروه‌بندی شدند. نتایج خروجی شبکه عصبی نشان می‌دهد عوامل ریسک‌ در 5 گروه طبقه‌بندی می‌شوند که مهمترین ریسک نبود تجربه مشابه پیمانکار است که بالاترین سطح اهمیت را دارد. نکته قابل توجه در این پژوهش اهمیت ریسک‌های قرارگرفته در گروه 4 است که 17 ریسک(بالای 80 درصد از ریسک‌های مورد بررسی) در این گروه قرار گرفته است. ریسک‌های قرارگرفته در گروه 4 از لحاظ میزان اهمیت بین 60 تا 80 درصد اهمیت را به خود اختصاص داده که می‌توان با طرح و بررسی این موضوع در احداث واحدهای صنعتی تازه در کشور میزان ریسک احداث این‌گونه واحدهای صنعتی را در کشور به میزان زیادی کاهش داد.

مقاله علمی - پژوهشی

بررسی نقش ویژگی‌های کالبدی ساختمان‌های آموزشی در مدت زمان تخلیه اضطراری هنگام حوادث

علی خاکی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 149-161

چکیده

جمعیت و تراکم زیاد انسانی در ساختمان مدارس سبب شده که اهمیت بررسی این فضاها از نظر تخلیه ایمن و فوری دانش آموزان در هنگام حادثه ضروری به نظر رسد. از این رو برای کاهش مدت‌زمان تخلیه در اینگونه فضاها ... بیشتر جمعیت و تراکم زیاد انسانی در ساختمان مدارس سبب شده که اهمیت بررسی این فضاها از نظر تخلیه ایمن و فوری دانش آموزان در هنگام حادثه ضروری به نظر رسد. از این رو برای کاهش مدت‌زمان تخلیه در اینگونه فضاها به شبیه سازی تخلیه اضطراری نیاز است. بدین منظور، در این مقاله و چارجوب ارائه‌شده در آن به شبیه سازی تخلیه انسانی در یک مدرسه (از نقشه های تیپ سازمان نوسازی مدارس؛ با 2 طبقه و با شبیه سازی 345 نفر کاربر) به هنگام حادثه اقدام شد و بدین منظور از نرم‌افزار پس‌فایندر استفاده شد. مدت‌زمان تخلیه برای مدرسه یادشده 131 ثانیه حاصل شد. با توجه به آنکه ویژگی‌های کالبدی به‌عنوان یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر مدت‌زمان تخلیه مطرح است، از این‌رو در این پژوهش 2 عامل مهم کالبدی شامل ارتفاع و طول ساختمان ارزیابی شد. نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع ساختمان (3 طبقه کردن و رسیدن به 516 نفر کاربر) مدت‌زمان با افزایش 66 درصدی به 217 ثانیه رسیده که ناایمن است و با افزایش ارتفاع به 4 طبقه (687 نفر کاربر) این مقدار با افزایش 135 درصدی به 307.8 ثانیه میرسد که وضعیت خطرناکی را رقم می‌زند. نصب دستگاه پله فرار جداگانه هم این مدت‌زمان را تنها تا 249.5 ثانیه پایین آورده که این مقدار هم در حاشیه امن قرار ندارد؛ اما افزایش طول ساختمان (با 515 نفر کاربر) با توجه به آن که بر خلاف افزایش ارتفاع ساختمان کمتر بر تراکم دانش آموزان به‌ویژه در راه‌پله اثر گذاشته، تأثیر به نسبت بیشتری (در مقایسه با گسترش عمودی ساختمان) در کاهش مدت‌زمان تخلیه اضطراری دارد (مدت‌زمان 178 ثانیه جهت تخلیه کامل). از این‌رو پیشنهاد می‌شود برای ایجاد ساختمان‌های ایمن در برابر حادثه در صورت امکان گسترش ساختمان از طول و به‌ شکل افقی باشد.

مقاله علمی - پژوهشی

الگوسازی کاربرد ایمن و امن اینترنت اشیا در مدیریت صنعت هوایی ایران

منیژه احدیانی؛ امیدعلی مسعودی؛ سید محمد باقر ملائک؛ نسیم مجیدی قهرودی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، صفحه 163-175

چکیده

کاربرد اینترنت اشیا در صنعت هوایی توانایی تبدیل فرآیندهای سنتی قدیمی در فرودگاه و پرواز را به سمت قابلیت‌های خدمات مدرن هدایت می‌کند که باعث افزایش اعتماد مسافران و همچنین رضایت از دریافت خدمات با ... بیشتر کاربرد اینترنت اشیا در صنعت هوایی توانایی تبدیل فرآیندهای سنتی قدیمی در فرودگاه و پرواز را به سمت قابلیت‌های خدمات مدرن هدایت می‌کند که باعث افزایش اعتماد مسافران و همچنین رضایت از دریافت خدمات با کیفیت بهتر می‌شود.پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با روش تحلیل مضمون انجام شده است. جامعه آماری شامل مدیران و خبرگان در صنعت هوایی هستند که با روش هدفمند و گلوله‌برفی انتخاب شده‌اند و مصاحبه تا حد اشباع نظری ادامه یافته است. این مهم در مصاحبه هجدهم حاصل شده است. جهت تأیید روایی تحقیق از روش « مثلث‌سازی منابع داده‌ها، بازبینی توسط همکاران و بررسی توسط مشارکت‌کنندگان» و جهت تأیید پایایی تحقیق از «پایایی بین 2 کُدگذار و بازآزمون» استفاده شده است. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار MAXQDA2020 استفاده شده و با 3 مرحله کدگذاری (محور،تم اصلی و تم فرعی) الگوی کاربرد اینترنت اشیا در مدیریت صنعت هوایی ایران ارائه شده است. بر اساس نتایج تحقیق ارکان کلیدی در این فرآیند مشتمل بر «صنعت، دولت، دانشگاه، پارک علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان» است. به‌علاوه در این تحقیق ضمن مشخص کردن تأثیرات فرآیند عوامل سازمانی عوامل زیرساختی مؤثر مشخص شده‌اند. همچنین پیآمدهای کاربرد اینترنت اشیا در مدیریت صنعت هوایی ایران مشتمل بر «پیامدهای ملی، سازمانی و محیطی» تا حدود خوبی بررسی شده‌اند.

ارائه‏ ی مدل پهنه ‏بندی آسیب‏ پذیری شهر اهواز با استفاده از مدل مرتب‏ سازی گزینه ‏ها مبتنی بر پروفایل (SSP)

حسنعلی فرجی سبکبار؛ مرتضی امیدی‌پور؛ مهدی مدیری؛ امیر بسطامی‌نیا

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 45-56

چکیده

مفهوم آسیب‏پذیری سرمایه‏های فیزیکی و انسانی هنگام وقوع بحران در شهرها یکی از مهم‏ترین مسائلی است که امروزه در بسیاری از بخش‏های مطالعاتی از جمله پدافند غیرعامل مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش ... بیشتر مفهوم آسیب‏پذیری سرمایه‏های فیزیکی و انسانی هنگام وقوع بحران در شهرها یکی از مهم‏ترین مسائلی است که امروزه در بسیاری از بخش‏های مطالعاتی از جمله پدافند غیرعامل مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با رویکردی کاربردی و روش توصیفی ـ تحلیلی مدلی را برای پهنه‏بندی میزان آسیب‏پذیری شهری در برابر حملات نظامی ارائه می‏دهد. ابتدا ساختار شاخص‏ها با روش دیماتل به‏ دست ‏آمده است، سپس با کمک ساختار تهیه‏شده وزن هر شاخص با روش فرایند تحلیل شبکه (ANP) محاسبه شده است. برای مدل‏سازی فضایی میزان آسیب‏پذیری شهر اهواز با در نظر گرفتن شاخص‏های تأثیرگذار، یک رابط کاربر با عنوان SSP Model، بر مبنای روش مرتب‏سازی گزینه‏ها مبتنی بر پروفایل در محیط نرم‏افزار ArcGis، طراحی و میزان آسیب‏پذیری محدوده‏ی مورد مطالعه در پهنه‏های مختلف به‏طور خودکار شناسایی‏ شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تنها یک‏درصد از مساحت شهر اهواز از آسیب‏پذیری خیلی کم برخوردار است؛ همچنین 41 درصد مساحت شهر از آسیب‏پذیری کم، 56 درصد از آسیب‏پذیری زیاد و 2 درصد از مساحت شهر نیز در پهنه‏ی کاملاً آسیب‏پذیری قرار گرفته است. انطباق پهنه‏های بسیار آسیب‏پذیر با عوامل مؤثر بر میزان آسیب‏پذیری در شهر اهواز نشان‏دهنده‏ی دقت قابل ‏قبول مدل ارائه‏ شده است.

برنامه ریزی راهبردی مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر یزد با استفاده از مدل SWOT

محمدرضا رضایی؛ سید مصطفی حسینی؛ هادی حکیمی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 35-44

چکیده

بافت‌های تاریخی جزئی از سرمایه‌های فرهنگی ایران هستند و حکم اندوخته‌هایی متراکم را دارند. این بافت‌ها همراه با گنجینه‌هایی از خاطرات اجتماعی، شیوه‌های اندیشیدن و زیستن گذشتگان، در گذر ... بیشتر بافت‌های تاریخی جزئی از سرمایه‌های فرهنگی ایران هستند و حکم اندوخته‌هایی متراکم را دارند. این بافت‌ها همراه با گنجینه‌هایی از خاطرات اجتماعی، شیوه‌های اندیشیدن و زیستن گذشتگان، در گذر زمان در برابر وقوع حوادث و بحران‌ها به‌ویژه بحران‌ها و بلایای طبیعی مانند زلزله بسیار ناپایدار و آسیب‌پذیر گشته‌اند. از این رو توجه به مسئله‌ی مدیریت بحران و شناخت و آگاهی از نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید مدیریت بحران در این بافت‌ها دارای ضرورتی ویژه است. در این پژوهش با استفاده از مدلSWOT به بررسی و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید پیش‌روی مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر یزد پرداخته شده، و راهبردهایی جهت مدیریت بهینه و سریع بحران در این بافت، ارائه گردیده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که توجه به مسئله‌ی مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر یزد به‌واسطه‌ی فراوانی ابنیه و آثار ارزشمند و بی‌نظیر فرهنگی، مذهبی و باستانی همچون زندان اسکندر، مسجد جامع و غیره باید همواره به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مسائل آن مطرح باشد. به‌طوری که کم‌توجهی و بی‌توجهی به آن می‌تواند ضمن ایجاد خسارات به آثار و ابنیه‌ی تاریخی صدمات و آسیب‌های جسمی و جانی فراوانی را در هنگام وقوع بحران‌هایی همچون زلزله به ساکنین بافت وارد سازد

شناسایی دیدگاه‌های حاکم بر آسیب‌پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی و استخراج مؤلفه‌های تأثیرگذار در آن با استفاده از روش کیو

سعید امینی ورکی؛ مهدی مدیری؛ فتح‌اله شمسایی زفرقندی؛ علی قنبری نسب

دوره 3، ویژه نامه هفته پدافند غیر عامل 93 ، بهمن 1393، ، صفحه 5-18

چکیده

با توجه به ارتباط متقابل و وابستگی عناصر و اجزای شهری به یکدیگر، آسیب‌پذیری شهری نیز دربرگیرنده‌ی تمامی عوامل موجود در یک شهر می‌شود. سامانه‌های شهری در معرض آسیب‌پذیری مخاطرات محیطی از جمله طبیعی ... بیشتر با توجه به ارتباط متقابل و وابستگی عناصر و اجزای شهری به یکدیگر، آسیب‌پذیری شهری نیز دربرگیرنده‌ی تمامی عوامل موجود در یک شهر می‌شود. سامانه‌های شهری در معرض آسیب‌پذیری مخاطرات محیطی از جمله طبیعی و انسان‌ساخت هستند. وقوع آن‌ها کارکرد هر یک از سامانه‌های شهری را می‌تواند مختل یا متوقف کند. بروز اختلال در هر یک از سامانه‌ها ادامه‌ی کارکرد سایر سامانه‌ها را با مشکل مواجه می‌سازد. بنابراین پدیده‌ی آسیب‌پذیری شهری کل نظام را در بر می‌گیرد و از این رو خطر بروز بحران را افزایش می‌دهد. حال با تهیه‌ی مؤلفه‌های آسیب‌پذیر شهر این امکان فراهم می‌شود تا، با توجه به شدت آسیب‌پذیری در هر یک از مناطق، اقدامات لازم برای کاهش آسیب‌پذیری آن‌ها صورت گیرد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از روش‌شناسی کیو (Q)، نخست، بر پایه‌ی نتایج پژوهش‌های ارزیابی آسیب‌پذیری شهرها در ایران و تجزیه و تحلیل فضای گفتمانی موجود، شناخت جامعی از عناصر و عوامل تأثیرگذار در آسیب‌پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی به دست آمد؛ سپس، با بهره‌گیری از مشارکت متخصصان، دیدگاه‌های مختلف در این زمینه شناسایی و دسته‌بندی شد تا از این رو گامی فراتر از مجموعه تحلیل‌های ارائه شده پیش رو بگذارد. یافته‌های پژوهش بر پایه‌ی تحلیل عاملی کیو بیانگر سه دیدگاه در زمینه‌ی آسیب‌پذیری شهری در ایران است. دیدگاه نخست نگرش متخصصان پدافند غیرعامل و مدیریت بحران است که بیشتر تأکید بر کاربری‌های خطرزای شهری و زیرساخت‌های شهری دارد؛ دیدگاه دوم نگرش متخصصان جغرافیا-مخاطرات محیطی است که بیشتر بر عوامل طبیعی تأکید دارد؛ و دیدگاه سوم نگرش شهرسازی- جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری است که بیشتر بر مؤلفه‌های سازه‌ای، بافت و تراکم شهر تأکید دارد. در انتها نیز، با تجمیع دیدگاه‌های مختلف، مؤلفه‌های تأثیرگذار در آسیب‌پذیری شهرها شناسایی و تعیین شد.

طراحی مدلی برای مطالعه رویکرد مدیریت ریسک بحران اجتماع محور مطالعه موردی طرح دوام(داوطلبین واکنش اضطراری محلات)

مجتبی رفیعیان؛ زینب السادات مطهری

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 5-12

چکیده

با توجه به اثرات تخریبی بلایای طبیعی و با توجه به این مطلب که کشور ما از کشورهای در معرض بلایا و مخاطرات طبیعی است، پرداختن به برنامه‌ها و اصول کاهنده بلایای طبیعی و اثراتشان، توجهی ویژه را طلب می‌نماید. ... بیشتر

تبیین الگوی جانمایی پایگاه های مدیریت بحران با استفاده از GIS ، نمونه موردی شهر تهران منطقه3

مهدی بهرام پور؛ محمد رضا بمانیان

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 51-59

چکیده

رشد سریع و لجام گسیخته‌ی شهرنشینی منجر به درهم‌ریزی نظام توزیع خدمات و نارسایی سیستم خدماتی است که امروز در شبکه‌ی شهری ایران قابل درک است. از جمله مراکز مهم و حساس در حوزه‌ی مدیریت بحران که در فاز واکنش، ... بیشتر رشد سریع و لجام گسیخته‌ی شهرنشینی منجر به درهم‌ریزی نظام توزیع خدمات و نارسایی سیستم خدماتی است که امروز در شبکه‌ی شهری ایران قابل درک است. از جمله مراکز مهم و حساس در حوزه‌ی مدیریت بحران که در فاز واکنش، اهمیت حیاتی آن روشن می‌گردد، پایگاه‌های مدیریت بحران هستند. بدیهی است در مکان‌یابی هر نوع کاربری شهری، در نظر گرفتن شرایط آن کاربری کمک شایانی در موفقیت و خدمات‌رسانی بهینه‌ی آن کاربری خواهد داشت. در این مقاله، با شناخت پایگاه‌های مدیریت بحران و کارکردهای آن‌ها به درک الزامات ضروری در مکان‌یابی این پایگاه‌ها خواهیم پرداخت. به این منظور معیارهایی برای مکان‌یابی این پایگاه‌ها تدوین شده‌اند و در بخش تحلیل جهت ارزش‌گذاری و اولویت‌بندی معیارها، از نظرات کارشناسان استفاده گردیده است و با مطابقت نظرات مذکور با مبانی نظری روش (AHP) به محاسبه‌ی وزن معیارها با استفاده از نرم‌افزار EXPERT CHOICE)) پرداخته شد. سپس با استفاده از تحلیلگر مکانی سیستم اطلاعات جغرافیایی و تعریف معیارهای مورد نظر به‌صورت لایه‌های اطلاعاتی، اطلاعات حاصل ترکیب و تحلیل شده و در نهایت ارزش نهایی هر بلوک با توجه به میانگین ارزش پیکسل‌های هر بلوک محاسبه و در نهایت بلوک مناسب برای استقرار این پایگاه‌ها ارائه شده است.

مقاله علمی - پژوهشی

مدل سازی ریاضی دوهدفه برای مسئله مکان یابی - مکان یابی مجدد تسهیلات بیمارستانی سلسله مراتبی تحت شرایط عدم قطعیت و بحران

محمدرضا کرزه بر؛ رضا توکلی مقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

با توجه به گسترش مناطق شهری و تغییرات جمعیتی و اینکه تسهیلات موجود طی سال های گذشته و به تدریج مکان یابی شده اند؛ این نیاز به وجود می آید که همه تسهیلات موجود تحت بررسی مجدد قرار گرفته و در صورت نیاز، اصلاحاتی ... بیشتر با توجه به گسترش مناطق شهری و تغییرات جمعیتی و اینکه تسهیلات موجود طی سال های گذشته و به تدریج مکان یابی شده اند؛ این نیاز به وجود می آید که همه تسهیلات موجود تحت بررسی مجدد قرار گرفته و در صورت نیاز، اصلاحاتی در ساختار شبکه ها ایجاد گردد. در این مقاله با ارائه یک مدل مکان یابی - مکان یابی مجدد برای تسهیلات بیمارستانی با رویکرد سلسله مراتبی، وضعیت کنونی تسهیلات موجود مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز به انجام تغییرات در ساختار کنونی تسهیلات، راهکارهایی جهت بستن، تغییر ظرفیت و بازکردن تسهیلات جدید ارائه خواهد شد. اهداف مدل پیشنهادی شامل بیشینه سازی پوشش تقاضا و کمینه سازی هزینه های ساختار می باشد. در مدل پیشنهادی، احتمال رخداد اختلالات و بحران-هایی نظیر از دسترس خارج شدن یک تسهیل در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر شعاع پوشش و میزان ظرفیت هر یک از تسهیلات بیمارستانی بر روی کیفیت و سرعت پاسخ دهی اثرگذار می باشد لذا در این مقاله، سطوح ظرفیت تسهیلات و شعاع پوشش تسهیلات به صورت متغیر در نظر گرفته می شود. شعاع پوشش متغیر بدین معنی است که هر تسهیل حداکثر تا چه شعاعی را پوشش بدهد. به منظور حل مدل دو هدفه پیشنهادی از روش محدودیت اپسیلون استفاده می شود. در پایان، مدل پیشنهادی بر روی تسهیلات بیمارستانی شهر قم به عنوان نمونه مطالعاتی پیاده سازی و نشان داده شده است که با حل مدل پیشنهادی میزان پوشش تقاضا به میزان قابل قبولی افزایش می یابد.

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

تحلیل و بررسی زمین لغزش پاهلت

علی ویسکرمی؛ حسین نوفرستی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

حرکت در شیب ها تحت عناوینی از جمله جریان ها، زمین لغزش ها و واژگونی ها، پدیده هایی هستند که در شیب های طبیعی و مصنوعی در صورت به وجود آمدن شرایط مناسب به وقوع می پیوندند. به همین منظور برای مقابله و دفع ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

مدل سازی و پهنه بندی زمین لغزش های حوضه لتیان با استفاده از مقایسه آماری دو متغیره

ابوالقاسم امیراحمدی؛ جواد جمال آبادی؛ رفعت دانشفر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

منطقه موردمطالعه به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی و زمین‌شناختی که دارد یکی از مناطق مستعد کشور نسبت به وقوع زمین‌لغزش می‌باشد. در این پژوهش برای انتخاب مهم‌ترین عامل زمین‌لغزش در منطقه ... بیشتر منطقه موردمطالعه به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی و زمین‌شناختی که دارد یکی از مناطق مستعد کشور نسبت به وقوع زمین‌لغزش می‌باشد. در این پژوهش برای انتخاب مهم‌ترین عامل زمین‌لغزش در منطقه و همچنین میزان دخالت هر یک از عوامل در زمین‌لغزش‌های حوضه لتیان از روش مدل‌سازی آماری استفاده کرده‌ایم؛ لایه‌های اطلاعاتی استفاده‌شده شامل: لیتولوژی، کاربری اراضی، بارش، ارتفاع، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، گسل، جاده، دریاچه سد و رودخانه می‌باشد؛ بیش از 120 زمین‌لغزش و پهنۀ لغزشی مورد شناسایی قرار گرفت و نقشۀ پراکنش زمین‌لغزش‌ها برای منطقه تهیه شده است. برای تعیین اهمیت و تأثیر نسبی عوامل و فاکتورهای مؤثر در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش ابتدا میزان همبستگی عوامل توسط ضریب همبستگی پیرسون محاسبه گردید، سپس از روش وزن دهی یا امتیازدهی استفاده‌شده است و توسط مدل‌سازی آماری دومتغیره زمین‌لغزش‌ها با تک‌تک عوامل به‌صورت دوتایی موردبررسی قرارگرفته است. سپس با استفاده از روش وزن دهی یا امتیازدهی و توسط مدل‌سازی آماری دومتغیره با وزن‌های به‌دست‌آمده عوامل باهم موردبررسی قرار گرفت تا میزان دخالت این عوامل در ایجاد زمین‌لغزش‌ها به دست آید. در انتها نقشه‌های پهنه‌بندی تهیه‌کرده‌ایم. با بازدید میدانی انجام‌شده از حوضه بعد از پهنه‌بندی و ثبت موقعیت زمین‌لغزش‌های جدیدی که در حوضه اتفاق افتاده است، موقعیت این زمین‌لغزش‌های ثبت‌شده را با نقشه های پهنه‌بندی شده تطابق داده‌ایم، بیشترین هم‌پوشانی در طبقات حساسیت خیلی زیاد و زیاد را نقشه پهنه‌بندی با روش ارزش اطلاعات به‌دست‌آمده است، نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد با توجه به شاخص مجموع کیفیت روش ارزش اطلاعات نسبت به روش ارزش اطلاعات برای حوضه لتیان کاراتر است.

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

برآورد احتمال انسداد مسیر در شبکه حمل و نقل درون شهری پس از وقوع زلزله با استفاده از الگوریتم بیزی ، مطالعه موردی شهر بابل

میثم مغیثی؛ حمیدرضا توکلی؛ الناز پیغاله

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

برنامه‌ریزان مدیریت بحران برای مناطق مستعدد وقوع سوانح طبیعی به دنبال تصمیم گیریهایی قبل و پس از وقوع خطر به منظور کاهش عواقب ناشی از وقوع آن و نیز هر چه سریعتر بازگرداندن شهر به حالت قبل از وقوع حادثه ... بیشتر برنامه‌ریزان مدیریت بحران برای مناطق مستعدد وقوع سوانح طبیعی به دنبال تصمیم گیریهایی قبل و پس از وقوع خطر به منظور کاهش عواقب ناشی از وقوع آن و نیز هر چه سریعتر بازگرداندن شهر به حالت قبل از وقوع حادثه میباشند. شبکه حمل و نقل درون شهری به عنوان یکی از آسیب پذیرترین شریانهای حیاتی، نقش راهبردی‌ در قابلیت برگشت پذیری شهر دارا میباشد. در این پژوهش مدلی تحت GIS توسعه داده شده که با کمک آن میتوان عملکرد شبکه حمل و نقل درون شهری را با کمک الگوریتم بیزی مورد بررسی قرار داد. این مدل خسارات ناشی از وقوع رویداد لرزهای شامل خرابی ساختمانها و پلهای مجاور در هر مسیر که منجر به انسداد آن مسیر می شود و احتمال انسداد مسیرها را تعیین می کند. مدل ارایه شده از روش احتمالاتی برای تعیین خسارات لرزه ای وارد بر اجزای مختلف شبکه حمل و نقل شهری استفاده می کند. در این روش منابع مختلف عدم قطعیتهای موجود در توزیع مکانی و زمانی وقوع زلزله ها و همچنین خسارات وارده به شبکه حمل و نقل توام با فاکتورهای مختلف کنترل خسارت لرزه ای شبکه حمل و نقل، در نظر گرفته شده است. نتایج نشان میدهد که استراتژی تصمیم گیری می‌تواند مسیر مطلوب را به طور قابل توجهی تغییر دهد علاوه بر این، برنامه ریزی مسیر پس از زلزله تابعی از نه تنها طول مسیر بلکه احتمال انسداد جاده است.

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

ارزیابی تاب آوری سیستم اجتماعی-اکولوژیک در برابر کاهش آب قابل دسترس (مطالعه موردی: روستای هرچگان)

محمد رضا یزدانی؛ شهباز مهرابی؛ مهدی قربانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

خشکـسالی و به دنبال آن بحران کم آبی از مهمترین بلایای طبیعی است که به دلیل دامنه وسیع‌تر آن نسبت به دیگر بلایا پیچیدگی بیشتری دارد. به طوری که در یک دوره 7 ساله تا پایان فروردین سال 1395، 90 درصد جمعیت و 3/81 ... بیشتر خشکـسالی و به دنبال آن بحران کم آبی از مهمترین بلایای طبیعی است که به دلیل دامنه وسیع‌تر آن نسبت به دیگر بلایا پیچیدگی بیشتری دارد. به طوری که در یک دوره 7 ساله تا پایان فروردین سال 1395، 90 درصد جمعیت و 3/81 درصد وسعت استان چهار و محال بختیاری تحت تاثیر قرار گرفته است. از اینرو در این پژوهش میزان تاب آوری سیستم اجتماعی-اکولوژیک روستای هرچگان در مقابل بحران کم آبی در استان مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور انجام ارزیابی تاب آوری از دستورالعمل انجمن تاب آوری دانشگاه استکهلم سوئد استفاده شد. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه و فیش برداری متناسب با شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه محلی هرچگان و شرایط اکولوژیکی اکوسیستم آن استفاده شد. به منظور تحلیل شبکه روابط از روش تحلیل شبکه و نرم افزار UCINET 6 استفاده شد. نتایج نشان داد که در سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان، مسئله اصلی کاهش سطح آب قابل دسترس است. که از جمله دلایل اصلی آن کاهش میزان آب ورودی به منابع آبی و هدررفت آب به دلیل نبود تجهیزات ذخیره آب است. نتایج خط تاریخی و ترسیم چرخه سازگاری نشان داد که سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان در فاز امگا(Ω) یا فشار قرار دارد. در نهایت نتایج ارزیابی نشان داد که مناسب‌ترین استراتژی-ها جهت مدیریت تاب آور در سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان شامل، حفظ و تقویت وضع موجود عملکردی اکوسیستم روستای هرچگان، حفظ و تقویت ساختار و ماهیت روستایی روستای هرچگان، تکمیل سیستم آبیاری روستا و تقویت یادگیری اجتماعی ساکنان روستا است.

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

بررسی نقش ویژگی های کالبدی ساختمان‌های آموزشی متداول در مدت زمان تخلیه اضطراری به هنگام حوادث

علی خاکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

تراکم زیاد انسانی در ساختمان مدارس، سبب شده که در این مقاله و چارجوب ارائه شده در آن، به شبیه‌سازی تخلیه انسانی در یک‌ نمونه مدرسه ( نقشه‌های تیپ سازمان‌نوسازی مدارس، با 2‌طبقه- 345 نفر) به هنگام حادثه ... بیشتر تراکم زیاد انسانی در ساختمان مدارس، سبب شده که در این مقاله و چارجوب ارائه شده در آن، به شبیه‌سازی تخلیه انسانی در یک‌ نمونه مدرسه ( نقشه‌های تیپ سازمان‌نوسازی مدارس، با 2‌طبقه- 345 نفر) به هنگام حادثه اقدام شد، بدین منظور از نرم افزار Pathfinder استفاده شد. مدت زمان تخلیه برای مدرسه فوق الذکر 131 ثانیه حاصل شد. با توجه به آن‌که ویژگی های کالبدی به عنوان یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر مدت زمان تخلیه مطرح است لذا در این پژوهش دو عامل مهم کالبدی، شامل: ارتفاع و طول ساختمان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع ساختمان (3 طبقه نمودن و 516 نفر کاربر) مدت زمان با افزایش 66 درصدی به 217 ثانیه رسیده که ناایمن است و با افزایش ارتفاع به 4 طبقه (687 نفر کاربر) این مقدار با افزایش 135 درصدی به 307.8 ثانیه می‌رسد که وضعیت خطرناکی را رقم می زند. نصب دستگاه پله فرار جداگانه نیز این مدت زمان را تنها تا 249.5 ثانیه پایین آورده که این مقدار نیز در حاشیه‌ی امن قرار ندارد. اما افزایش طول ساختمان (با 515 نفر کاربر) با توجه به آن که، بر خلاف افزایش ارتفاع ساختمان، کمتر بر تراکم دانش‌آموزان به ویژه در راه پله تاثیر گذاشته، تاثیر به نسبت بیشتری (نسبت به گسترش عمودی ساختمان) در کاهش مدت زمان تخلیه اضطراری دارد(مدت زمان 178 ثانیه جهت تخلیه کامل). لذا پیشنهاد می‌گردد برای ایجاد ساختمان‌های ایمن در برابر حادثه، در صورت امکانِ گسترش ساختمان از طول (افقی) ملاک عمل قرار گیرد

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

برنامه ریزی دو سطحی استوار به منظور مکان یابی هاب های لجستیکی و مدیریت موجودی در زنجیره امداد و بلایا

انسیه تاکی؛ سیدحبیب الله میرغفوری؛ علی مروتی؛ سید حیدر میرفخرالدینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

در این تحقیق یک مدل ریاضی دوسطحی جدید به منظور طراحی شبکه هاب لجستیکی در زنجیره تامین امداد و بلایا ارائه شده است. مدل سطح رهبر به مکان‌یابی هاب‌ها و تعیین وسایل نقلیه مورد استفاده می‌پردازد. تابع هدف ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

طراحی شبکه توزیع پایدار کالاهای اضطراری در لجستیک امداد بلایا با در نظر گرفتن هزینه محرومیت با رویکرد عدم قطعیت (مطالعه‌ موردی: سیل 1397 شهرستان ساری)

مهدی مدیری؛ محمد اسکندری؛ سمیرا حسن زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

سوانح طبیعی در مقیاس بزرگ بارها رخ‌داده و منجر به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی شده است. به عبارتی سوانح طبیعی تهدیدی جدی برای توسعه پایدار محسوب می‌شوند. اخیراً مدلسازی پایدار لجستیک امداد ... بیشتر سوانح طبیعی در مقیاس بزرگ بارها رخ‌داده و منجر به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی شده است. به عبارتی سوانح طبیعی تهدیدی جدی برای توسعه پایدار محسوب می‌شوند. اخیراً مدلسازی پایدار لجستیک امداد بلایا توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده است. در نظر گرفتن جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی پایداری برای کاهش اثرات منفی فاجعه در مسئله لجستیک امداد بلایا ضروری است. هدف اصلی این پژوهش ارائه یک مدل ریاضی چندهدفه به‌منظور طراحی شبکه توزیع پایدار کالاهای اضطراری در لجستیک امداد بلایا است. ویژگی اصلی این مدل این است که جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی (هزینه محرومیت) و زیست‌محیطی پایداری را در تابع هدف در نظر می‌گیرد. با توجه به اینکه عدم قطعیت در ماهیت این مسئله وجود دارد به‌منظور مقابله با عدم قطعیت رویکرد بهینه‌سازی استوار فازی استفاده شد و برای حل مدل چندهدفه از روش برنامه‌ریزی آرمانی چندگزینه‌ای استفاده‌شده است. به‌منظور بررسی کارایی مدل یک مطالعه موردی بر اساس داده‌های واقعی (سیل شهرستان ساری) انجام‌شده است. در این پژوهش تعداد بهینه مراکز توزیع و مکان هر مرکز توزیع به‌گونه‌ای تعیین می‌شوند که هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و میزان آلایندگی‌های زیست‌محیطی به حداقل برسد و هر مرکز توزیع با توجه به ظرفیت مخصوص به خود به مجموعه‌ای از نقاط تقاضا با انواع متفاوتی از کالاها خدمت‌رسانی ‌کند. با استفاده از مدل پیشنهادی ما، تصمیم‌گیرندگان و مدیران قادر به تصمیم‌گیری‌های استراتژیکی و تاکتیکی با کمترین هزینه و زمان می‌شوند و در برنامه‌ریزی‌های امداد می‌توانند ساختار شبکه توزیع را بهبود بخشیده و نارضایتی آسیب دیدگان را کاهش دهند.

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

واسنجی جایگاه سازمانهای مدیریت بحران در افزایش تابآوری شهری (مطالعه موردی: شهر زابل)

محمد پودینه؛ غلامرضا میری؛ محمود رضا انوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

چکیده

افزایش دانش و مهارت در برابر مخاطرات توسط سازمان‌های مدیریت بحران و ارتقای توانایی در راستای توسعه راهبردهای کاهش آن، ویژگی مهم یک شهر تاب آور است که لازمه آن آمادگی و آموزش همه جانبه است. بدین ترتیب ... بیشتر افزایش دانش و مهارت در برابر مخاطرات توسط سازمان‌های مدیریت بحران و ارتقای توانایی در راستای توسعه راهبردهای کاهش آن، ویژگی مهم یک شهر تاب آور است که لازمه آن آمادگی و آموزش همه جانبه است. بدین ترتیب هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل جایگاه سازمانهای مدیریت بحران شهر زابل در افزایش تابآوری میباشد. این پژوهش بر اساس روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر حسب هدف کاربردی است و همچنین روش جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. در این پژوهش ابتدا با توجه به جایگاه سازمان‌های مدیریت بحران همچنین بررسی مطالعات و تحقیقات پیشین، 5 بعد (اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، کالبدی- ساختاری، مدیریتی، زیست محیطی) به عنوان ابعاد تاب‌آوری شهری در مقابل مخاطرات تعریف شد و سپس متناظر با هر یک از ابعاد، شاخص‌هایی در نظر گرفته شده است و سپس با استفاده از نرم افزارهای SPSS، Expert Choice و مدل تصمیم-گیری چند معیاره ELECTRE به تحلیل آنها پرداخته شده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین تمامی گویههای تاب‌آوری و سازمانهای مدیریت بحران شهر زابل رابطه مثبت و معنیداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد. یافتههای حاصل از تعیین وزن ابعاد با استفاده نرمافزار (Expert Choice) نشان داد، بعد اجتماعی- فرهنگی با وزن به دست آمده ۳۴۵/۰، بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده است. در نهایت نتایج مدل ELECTRE نشان داد، شهرداری بیشترین تأثیر را در افزایش تاب‌آوری شهر زابل در بین سازمان‌های مدیریت بحران به خود اختصاص داده است.

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

شناسایی پیشران‌های مؤثر بر مدیریت بحران در بافت مرکزی شهر شیراز با رویکرد پدافند غیرعامل

صادق کریمی باصری؛ مرجان شهاب زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 خرداد 1401

چکیده

وجود انواع آسیب‌ها و بلایای طبیعی و غیرطبیعی از زمان آغاز حیات بشر، او را به سمت کشف راه‌هایی به‌منظور کاهش آسیب‌های ناشی ازبلایای طبیعی و برنامه‌ریزی برای جلوگیری از آسیب بیشتر به زیرساخت‌ها و نیروی ... بیشتر وجود انواع آسیب‌ها و بلایای طبیعی و غیرطبیعی از زمان آغاز حیات بشر، او را به سمت کشف راه‌هایی به‌منظور کاهش آسیب‌های ناشی ازبلایای طبیعی و برنامه‌ریزی برای جلوگیری از آسیب بیشتر به زیرساخت‌ها و نیروی انسانی نموده‌است. بافت تاریخی در شهرهای ایران در زمینه مدیریت بحران، یکی از چالش‌های جدی دستگاه‌های متولی بوده‌است. شهر شیراز ، دارای بافت تاریخی- فرهنگی گسترده با عناصری بسیار ارزشمند است که در گذر ایام و به دلایل مختلف از جمله مشکلات کالبدی و ریزدانگی بافت، ناپایداری ساختمان‌ها، نداشتن زیرساخت‌های شهری مناسب از جمله دسترسی های کم عرض و ارگانیک ، نبود فضاهای باز به منظور استفاده اهالی در مواقع بحران، نداشتن فاضلاب و دیگر مشکلات اجتماعی و اقتصادی از نمونه های شاخصی است که ضرورت تمهیدات موثر در مدیریت بحران در آن آشکار است . این پژوهش با هدف شناسایی پیشران‌های مؤثر بر مدیریت بحران در بافت مرکزی شیراز با روش رویکرد ترکیبی (کیفی- کمی) انجام یافته است. ابتدا با استفاده از مطالعۀ پژوهش‌های صورت‌گرفته در زمینۀ مشکلات و راهکارهای بهبود بافت فرسوده و تاریخی، اقدام به استخراج معیارها و شاخص‌ها نموده و با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل در نرم‌افزار میک مک، مهم‌ترین معیارهای تأثیرگذار درحوزۀ مدیریت بحران در بافت مرکزی شهر، شناسایی گردید. از جملۀ این عوامل می‌توان به رعایت حریم آثار باستانی، کاربری وضع موجود، ریزدانگی قطعات، رعایت حریم قنوات و مسیل‌ها، قابلیت توسعۀ معابر، به عنوان اثرگذارترین معیارها به اشاره کرد سپس با توجه به رویکرد پدافند غیرعامل، راهکارهایی در جهت مدیریت بحران در نمونه موردی، ارائه شد.

مشاهده مقاله

مقاله علمی - پژوهشی

ارائه یک الگوی بهینه سازی برای مساله پاکسازی آوار در فاز پاسخ به بحران

شایان توکلی؛ مسعود ربانی؛ علی بزرگی امیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 آذر 1401

چکیده

هدف از مرحله پاسخ بعد از بحران، کاهش تلفات انسانی از طریق دسترسی به مناطق بحران‏زده به منظور انتقال کمک‏های امدادی و عملیات جست‏و‏جو و نجات مصدومان در سریع‏ترین زمان ممکن می‎باشد. آوار ناشی از فاجعه ... بیشتر

مشاهده مقاله

آمار نشریه
تعداد دوره‌ها	11
تعداد شماره‌ها	27
تعداد مقالات	246
تعداد نویسندگان	568
تعداد مشاهده مقاله	334,327
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	570,428
نسبت مشاهده بر مقاله	1359.05
نسبت دریافت فایل بر مقاله	2318.81

آمار مقالات
تعداد مقالات ارسال شده	1,525
تعداد مقالات رد شده	877
درصد عدم پذیرش	58
تعداد مقالات پذیرفته شده	134
درصد پذیرش	9
زمان پذیرش (روز)	445
تعداد پایگاه های نمایه شده	17
تعداد داوران	275

لوگوی ناشر	لوگوی انجمن

دوره 11 (1401)

دوره 10 (1400)

دوره 9 (1399)

دوره 8 (1398)

دوره 7 (1397)

دوره 6 (1396)

دوره 5 (1395)

دوره 4 (1394)

دوره 3 (1393)

دوره 2 (1392)

دوره 1 (1391)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان