ارزیابی میزان مهارت مدیریت بحران زلزله در بین مدیران محلی و خانوارهای روستایی مطالعه ی موردی: شهرستان قزوین

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

جغرافیا، دانشگاه پیام نور

چکیده

مدیریت خطر زلزله در مناطق روستایی، علم، فن و یا هنر شناسایی، تجزیه و تحلیل و واکنش به زلزله در چارچوب مؤلفه های مهارت،
آ گاهی و دانش برای کاهش و یا حذف پیامدهای منفی و دستیابی به روند پایدار است. در بین مؤلفه های مذکور، مهارت در ابعاد فنی و
حرف های، ارتباطی )تعاملی( و بازتوانی که مشتمل بر مجموعه ای از قابلیت ها و توانایی ها است، از اهمیت اساسی برخوردار است. در این
پژوهش وضعیت مهارت مدیریت زلزله ی 3947 خانوار روستایی شهرستان قزوین با استفاده از رابطه ی کوکران در سطح 29 روستا و مدیر
محلی )شورای اسلامی و دهیار( و 386 نفر از سرپرستان خانوارها مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب روستاهای نمونه به روش خوشه ای و
انتخاب سرپرستان خانوارها به روش تصادفی سامان مند بوده است. به منظور تجزیه ی داده ها، از روش های آماری توصیفی، برای مقایسه ی
میانگین ها و تبیین معنی دار بودن تفاوت های موجود بین طبقات یا گروه ها از آزمون توزیع دو جمله ای و T تک نمونه ای، و آزمون F و
برای تبیین همبستگی و تأثیرگذاری از آزمون آماری پیرسون و برای رتبه بندی مهارت در سطح جامعه از آزمون تحلیل خوش های استفاده
شد. تحلیل مؤلفه ی مهارت در بین مدیران و سرپرستان خانوارها نشان داد که مهارت در بعد مهارت ارتباطی در نماگرهای سطح و میزان
تعامل گروهی با نهادهای مرتبط )داخلی و بیرونی(، توانایی همدلی و همدردی با افراد آسیب دیده در سطح مناسب و بالاتر از حد متوسط
گویه ها است اما میزان مهارت در بعد مهارت فنی و بازتوانی در اغلب نماگرها و گوی هها به ویژه در زمینه هایی همچون نحوه ی پیوند مناسب
بین فونداسیون و دیوارهای ساختمان، فضای مناسب بین دیوارهای ساختمان، سردر مناسب، پاس خگویی به نیازها در سطح پایین تری از
حد متوسط قرار دارد. همچنین تحلیل داده ها بیانگر ارتباط معنی دار مؤلفه ی مهارت و سطح تحصیلات و دانش بود. لذا تقویت نماگرها و
شاخص های مهارت مدیریت بحران زلزله به ویژه مهارت های فنی و بازتوانی در بین جامعه و مدیران محلی به منزله ی یک ضرورت اساسی
پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the level of earthquake crisis management skills among local managers and rural households, Qazvin

نویسنده [English]

  • Majid Parishan
Geography, pyamnoor
چکیده [English]

The main aim of earthquake crisis management in rural areas is to prevent the occurrence, reduce its effects and control
the consequences by combining different structural and non-structural approaches. In this regard, the component skill
is very important. The present study has used both qualitative and quantitative methods to assess the level and condition of
earthquake risk management skills among local managers and rural households in Qazvin. The present research tried to investigate the status of earthquake skills among local managers and rural households in
Qazvin. To collect the required data, 29 villages, 29 local and rural councils (Islamic councils of rural areas) and 386
households’ supervisors, out of 2537 rural households, were selected. The results of data analysis through the quantitative methods, especially SWOT method, revealed that skill in general
and skill in specific (proper linkage between foundations and building walls, proper space between the walls of the
building, proper hallway) and rehabilitation skills in the sample community were at a lower level than the average level.
Data analysis also showed that there was a meaningful relationship of the component skill to the level of education and
knowledge. In this regard, strengthening the earthquake risk management skill and increasing the variety of skills related to
earthquake crisis management (communication, technical, etc.) among local managers are recommended as a fundamental
necessity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Earthquake Crisis Management
  • Earthquake Skills
  • Tehnical Skill
  • Communicational Skill
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ) 1375 (. تحلیل و برنام هریزی فضایی- مکانی
سکونتگاه ها برای کاهش خطر زلزله، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، 40 - 90 .
۲.۲ مؤید نژاد، حمزه؛ عبدل نیا، حمزه؛ مؤید نژاد، محسن ) 1385 (. ارزیابی
آسی بپذیری باف تهای فرسوده و رهیاف تهایی برای ایجاد دگرگونی در
روند مقاوم سازی کشور. دومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در
حوادث غیرمترقبه طبیعی کشور، 5.
3. Faizian.M& H.R.Schalche (2006). Consequence Assessment
in Earthquake Risk Management Using
Damage Indicators. Federal Institute of Technology,
ETH-Hönggerberg, CH-8093, Switzerland.
۴.۴ سازمان زمی نشناسی، اداره کل زمی نشناسی و اکتشافات منطقه ی شمال
شرق. http://www.gsinet.ir/Projects
۵.۵ پژوهشگاه بی نالمللی زلزله شناسی ) 1395 (. بخش جستجوی زمین لرزه ها،
http://www.iiees.ac.ir
6. Ghafory-Ashtyani, Mohsen (2005). Earthquake Risk
Management Strategis: The Iranian Experience,
IIEES,1-120
۷.۷ مرکز آمار ایران ) 1390 (. سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان های
قزوین. بوئین زهرا، تاکستان، آبیک، البرز.
۸.۸ بربریان و دیگران ) 1371 (. پژوهش و بررسی نو زمین ساخت، لرزه زمی نساخت
و خطر زمین لرزه در گستره قزوین بزرگ و پیرامون. گزارش شماره 61 : سازمان
زمین شناسی کشور.
۹.۹ عبدالله زاده، شهرام و دیگران ) 1396 (. سنجش و ارزیابی تاب آوری اجتماعی
جهت مقابله با بحران های طبیعی؛ مطالعه ی موردی: زلزله در محلات
تاریخی شهر اردبیل. مجله ی مدیریت شهری، شماره ی 48 ، 263 – 280 .
10. Alshehri,S.A,Rezgui.Y&Lih)2015( .Disaster community
resilience assessment method : a consensus_
based Dephi and AHP approach Natural Hazds.
doi/1001007: s11069-015
۱۱ ۱۱ شاهمرادی،بهروز؛ چین یفروشان، پیام ) 1396 (. سنجش دانش و مهارت با
تکیه بر رویکرد پیچیدگی اقتصادی، مجله رهیافت. تهران، شماره ی 67 ،
.67 -33
۱۲ ۱۲ امیری برمکوهی، علی ) 1388 (. آموزش مهار تهای زندگی برای کاهش
افسردگی. فصلنامه روانشناسی ایرانی، سال پنجم، شماره ی 20 ، تهران،
.297 - 307
۱۳ ۱۳ حسین چناری، مسعود؛ فداکار، محمدمهدی ) 1384 (. بررسی تأثیر دانشگاه
بر مهارت های ارتباطی بر اساس مقایسه ی دان شآموزان و دانشجویان. دو
فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد، شماره ی 12 ، تهران، 1 - 12 .
۱۴ ۱۴ مژده، وزیری؛ جهانی، شیدا ) 1395 (. مهار تهای شهروندی مورد نیاز
دان شآموزان دبستان های شهرستان زلزله زد هی بم. فصلنامه نوآوری های
آموزشی، سال پنجم، شماره ی 17 ، تهران، 1- 20 .
۱۵ ۱۵ داوودی، معصومه ) 1382 (. بررسی مهارت های زندگی در دانش آموزان
دبستا نهای شهر تهران از دیدگاه متخصصان و برنام هریزان درسی، معلمان
و دان شآموزان. پایان نام هی کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
۱۶ ۱۶ عسگری، علی ) 1385 (. در جستجوی اصول مدیریت و برنامه ریزی بحران.
دومین کنفرانس بین المللی مدیریت بحران، تهران.
17. Hidalgo, C. (2015). Why information grows: The
evolution of order, from atoms to economies, Basic
Books.
۱۸ ۱۸ پریشان، مجید؛ پور طاهری، مهدی؛ افتخاری، عبدالرضا؛ عسگری،
علی ) 1390 (. سنجش و ارزیابی مؤلفه های مبنایی ریسک زلزله )مطالعه ی
موردی: مناطق روستایی شهرستان قزوین(. پژوهش های روستایی،
شماره ی یکم، 115 - 150 .
19. Jigyasu, Rohit (2002). Reducing Disaster Vulnerability
Trough Local Knowledge and Capacity The case of
Earthquake Prone Rural Communities in India And
Nepal, Hans C. Bjonness, Faculty Of Architecture
and Fine art, Department of Town and Regional
Planning.
20. Hollinger, G.D. (1987). Social Skills for behaviorally
disordered children as perception for mainstreaming
therapy, practice and new direction, Remedial and
Special Education, 8.17-27.
۲۱ ۲۱ یوسفی، فریده؛ خیر، محمد ) 1381 (. بررسی پایایی و روایی مقیاس
سنجش مهار تهای اجتماعی ماتسون و مقایس هی عملکرد دختران و پسران
دبیرستانی در این مقیاس. دانشگاه شیراز، مجله علوم اجتماعی و انسانی ،
دوره ی هیجدهم، شماره ی دوم، پیاپی 36 ، 147 - 158 .
22. Queendom. (2004). Communicational Skills Test-
Revised, http:// www. Quondam .Com/cgi/tests/
transfer.cgi.
23. Sahu K, Misra N. (1995). Life stress and coping styles
in teachers. Journal of Psychological Studies, 40(3),
445-56.
24. Nezu AM. (1990). Effect of stress from current problem:
comparison major life events. Journal of Psychology,
42: 847-54.
25. Moss RHR, Billings, AC. (1982). Conceptualizing
and measuring coping resources and processes in:
Gold Berger LF, Breznits S. Hand book of stress:
theoretical and climbable aspects. A free press division
of McMillan, Inc, pp (20-70).
۲۶ ۲۶ خویی نژاد، غلامرضا ) 1377 (. زمینه ی روانشناسی تندرستی. نویسنده
رابرت جی گاچل، آندره بام، مشهد: آستان قدس رضوی.
۲۷ ۲۷ قماشچی، فردوس ) 1387 (. بررسی نقش آموز شهای حل مسئله در بهبود
بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه ) PTSD ( ناشی از زلزل هی بم
با تأ کید بر جنسیت. مجله علمی پژوهشی دانشگاه پزشکی اردبیل، دوره
هشتم، شماره ی سوم، 294 - 300 .
28. Hobfoll S. The ecology of stress. A member of the Taylor
and Francis group. Pub S, Kitty K, Lam.D. The
relationship between daily stress and health. 1998;
8(5): 329-44.
29. Belzer,k.(2012). Project management still more art than
science. Journal of Knowledge Management, Sep 7(3),
51-60.
30. Ong AD, Zautra AJ, Reid MC. (2010), Psychological
resilience predicts decreases in pain catastrophizing
through positive emotions. Phsychol 2010 sep, 25(3):
23-516
31. Pulvers K, Hood, A (2013).The roli of positive traits and
pain catastrophizing in pain perception. Cur Pain
Hedache. Sep 17(5):330.
32. UN. (2005), Living With Risk Focus on risk reduction,
United Nations International Strategy for Disaster
Risk Reduction (UN/ISDR)-P16.