ارزیابی و سنجش نقش استفاده از فضای مجازی بر مؤلفه های مؤثر بر مدیریت بحران شهری مبتنی بر معنای مکان مطالعه ی موردی: فضای شهری سنتی و مدرن شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد نجف آباد

2 دانشگاه آزاد نجف آباد-داشکده معماری شهرسازی

3 هیات علمی گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

چکیده

امروزه بحران معنای مکان به مفهوم بحران معنی اجتماعی از فضا و زمان، از بارزترین مشکلات شهرسازی معاصر است. به طور قطع بدون مدیریت شهری تعریف شد ه و در اختیار نهادن امکانات غنی و متناسب با نیازها و مقتضیات زمان، فضاهای شهری نمی تواند در تعیین هویت انسان ها کارکردی مناسب ایفا نماید. آمادگی و شناخت بحران یکی از وظایف مدیریت است اما از آن مهم تر، پیش بینی بحران است، چرا که بدون پیش بینی و قدرت نگاه به آینده، این بحران خواهد بود که ما را به هرسو خواهد کشاند. چنانچه در حوزه ی مطالعات شهری تاکنون مدیریت بحران بیشتر به مشکلات کمى و مادى ناشى از سیل، زلزله و جنگ پرداخته و مشکلات کیفى و به ویژه بحران هاى معنوى مورد غفلت واقع شده است. یکى از این بحران هاى معنوى که سرچشمه ی بسیارى از بحران ها است، بحران مکان است. لذا با توجه به تحولات همه جانبه ی عصر اطلاعات و ضرورت هماهنگی با این حرکت جهانی و اهمیت معنای مکان به منزله ی یکی ازمهم ترین متغیرهای کیفی محیط، تحقیقات در زمینه ی بررسی و شناخت اثرات حوزه ی سایبری و فضای مجازی بر نحوه ی ادراک، دلبستگی و تعلق مردم به مکان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش نقش استفاده از فضای مجازی بر مؤلفه های مؤثر مدیریت بحران شهری مبتنی بر معنای مکان است. بر این اساس مؤلفه های چهارگانه ی کالبدی، فردی، اجتماعی و عملکردی تدوین و در نمونه های مطالعاتی دو فضای شهری سنتی ومدرن مورد آزمون قرار گرفته اند. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی - تحلیلی است. نتایج نشان می دهد، در اثر میزان استفاده ی کاربران از فضای مجازی، مؤلفه ی کالبدی بیشترین و مؤلفه ی فردی کمترین میزان همبستگی و تأثیرپذیری را با میزان استفاده ی کاربران از فضای مجازی دارا است. با توجه به این نتایج، می توان با ساماندهی و مدیریت بحران شهری بر مبنای عوامل تأثیرگذار بر معنای مکان، از بحران معنای مکان در فضاهای شهری پیشگیری نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating and measuring the role of using cyberspace in components effective on Urban Crisis management Based on the meaning of place Case study:traditional and modern urban spaces of Isfahan city

نویسندگان [English]

  • narges nonejad 1
  • Elham Nazemi 2
  • hamid saberi 3
1 Najafabad Azad University
2 Najafabad Azad University- Department of Architecture and Urbanism
3 .
چکیده [English]

Today, the crisis of the meaning of place interpreted as the crisis of the social meaning of space and time, is one of the most
striking problems of contemporary urbanization. Certainly, without a pre-defined urban management and allocating the
required facilities corresponding to the requirements of time, urban spaces cannot function in determining the identity of human
beings. Readiness and recognition of crisis is one of the important tasks of management, but the prediction of a crisis is
more important because without the power of predicting prospective potential crises, it will be the crisis that will control and
pull us to some dangerous points. As in the field of urban studies, crisis management has so far focused on the quantitative and
material problems caused by floods, earthquakes and wars, and the spiritual crises have been neglected. One of these spiritual
which leads to many crises is the crisis of place. Therefore, given the comprehensive developments of the information age
and the necessity of coordinating with this global movement as well as the importance of the meaning of the place as one of the
most important qualitative variables in the environment, it is of significant importance to conduct research in investigating
and identifying the effects of cyberspace on perception of and attachment to place. The present study is an attempt to evaluate
and assess the role of using cyberspace in the components effective on urban crisis management in terms of place. Accordingly,
the four components called physical, individual, social and functional have been formulated to test the cases studies of
two spaces: traditional and modern urban spaces. This study is an example of applied and descriptive-analytical research in
terms of purpose and nature respectively. According to the results, the user’s share of cyberspace revealed that the physical
component has the highest and the individual component has the least correlation with the user’s use of cybercafe. Regarding
these results, it is possible to prevent the crisis of the meaning of place through organizing and managing urban crisis considering
the components and factors effective on the meaning of place.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crisis of meaning of place
  • Urban Management
  • Cyberspace
  • Isfahan

مراجع

۱.۱ کاستلز، مانوئل ) 1380 (. عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ: ظهور
جامع هی شبکه ای. ترجم هی احد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: انتشارات
طرح نو، 29 .
2. Graham, S & Marvin, S. (2002). Telecommunications
and the City: Electronic paces, Urban Places. Routledge.
3. Mitchell,W.J (1995) .City of bits: Space, Place and the
Infobahn, Cambridge, The MIT press. Journal of Urban
Design, Vol. 4, No. 2,17.
4. Scannell, L.& Gifford, R. (2010). Defining Place Attachment-
A Tripartite Organizing Framework,
Journal of Environment and Psychology, Vol
۵.۵ فریادی، شهرزاد ) 1387 (. تدوین زبان طراحی شهری در فرایند جهانی شدن.
رساله ی دکتری شهرسازی، دانشگاه تهران.
۶.۶ عاملی، سعیدرضا ) 1391 (. منطق شهرهای مجازی و مفهوم کار مجازی:
ضرورت طرح شهر مجازی، مجله ی رسانه، بهار.
۷.۷ ابراهیم آبادی، حسین ) 1392 (. تأملی بر نسبت میان فناوری های اطلاعاتی
با تغییرات در فرهنگ و مناسبات اجتماعی. تهران: فصلنامه تحقیقات
فرهنگی ایران، 83 - 106 .
۸.۸ رستمی، محمد ) 1396 (. بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی بر فرهنگ و
باورهای دینی )هویت( کاربران مطالعه ی موردی: کاربران استان اصفهان،
.72- 45
۹.۹ طغیانى، شیرین ) 1388 (. ضرورت مدیریت بحرا نهای هویتی در فضاهای
شهری، رساله ی دکترى شهرسازى، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد
اسلامى.
۱۰ ۱۰ جانستون، رونالد ) 1379 (. مسئل هی جا و مکان جغرافیایی «تفحصی در
جغرافیای انسانی ». ترجمه ی جلال تبریزی، تهران، انتشارات دفتر مطالعات
سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، 9.
۱۱ ۱۱ شکویی، حسین ) 1375 (. اندیشه های نو در فلسفه ی جغرافیا. جلد اول،
تهران انتشارات گیتاشناسی، 276 .
12. Stedman. R. (2002). Toward a Social Psychology of
Place- Predictive 561-581.
13. Cheng, A.S,& Daniels,S E.(2003). Examining the
interaction between geographic scale and ways of
knowing in ecosystem management. Forest Science,
(49): 841-854.
۱۴ ۱۴ پاکزاد، جهانشاه ) 1385 (. مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران:
انتشارات شهیدی.
15. Lane, R.J. (2000). Jean Baudrillard, Routledge, London,
111.
16. Seamon,D.&Gill,l.(2014).QualitativeApproachestoE
nvironmentBehaviorResearch:Understanding Environmental
and Place Experiences, Meanings , and
Action.
17. Creswell,J.W & Planto Clarrk,V.L.(2011).Designing
and conducting mixed methods research,90.
18. Gifford,R.(2002). Environmental Psychology: Principles
and Practice,Canada, Optimal Books.
19. Gifford,R,(2016). Research Methods for Environmental
Psychology,Cornell University, USA.
۲۰ ۲۰ کرمونا، متیو و همکاران ) 1388 (. مکان های عمومی فضاهای شهری،
ترجمه ی فریبا قرائی و همکاران. تهران: انتشارات دانشگاه هنر، 196 .
21. Arefi, M. (1999). Non-Place and Placelessness as Narratives
of Loss- Rethinking the Notion of Place.
journal oe urban Design,4 ,179-93 .
۲۲ ۲۲ طغیانى، شیرین؛ نق ىزاده، محمد ) 1390 (. مدیریت بحران هاى معنوى در
فضاهاى شهرى نمونه موردى بحران هویت شهرها. مجله ی هویت شهر،
پاییز و زمستان، شماره ی 9، 73 - 82 .
23. Lyotard, J. (1984). The Postmodern Condition:A Report
on Knowledge,Manchester University Press.
24. Castells, M. (2001). The Rise of Network Society, the
Information Age: Economy, Society and Culture
25. Bell, D. (1973). The COMING OF Post Industrial
Society, New York: Basic.
26. Giddens, A.(1990).The Consequences of
Modernity,Oxford:PolityPress
27. Gibson, W. (1984). Neuromancer, London: Harper
and Collins, Environmental Psychology.
۲۸ ۲۸ منتظرالقائم، مهدی ) 1381 (. دموکراسی دیجیتالی و حکومت الکترونیکی:
سیاست و حکومت در عصر تکنولوژ یهای اطلاعاتی و ارتباطی. نام هی علوم
اجتماعی، شماره ی 19 ، 231 .
29. Mitchell, W. J. (2002). City Past ad Future.Urban Design
Quarterly, Winter, Issue 81, p.18-21.
30. Castells, M. (2000). The Contours of the Network Society.
Foresight, 2(2),151-157
31. van derKlis,M&Karsten,L. (2009). Commuting partners,
dual residences and the meaning of home. Journal
of Environmental Psychology , Volume 29, Issue 2,
245-235.
32. Gustafson, P. (2001). Meaningsofplace-Everyday experience
and the oreticalconce ptualizations. Journal
of Environental Psychology.
33. Childress, H. (1994). Place, narrative, and relationship:
a new approach to place attachment, in: Environmental
design research association, Banking on
Design? Proceedings of the 25th Annual Conference
of the Environmental Design Research Association,
61–55
34. Gifford, R. (2010). Defining place attachment: A tripartite
organizing framework, Canada. Journal of
Environmental Psychology, 30, 1–10.
۳۵ ۳۵ خاکی، غلامرضا ) 1378 (. روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی.
تهران، مرکز تحقیقات علمی کشور، 335 .
۳۶ ۳۶ کریمی، رامین ) 1394 (. راهنمای آسان تحلیل آماری با SPSS . تهران،
انتشارات هنگام
نشریه علمی پژوهشی مدیریت بحران
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
بهار و تابستان 1399
صفحه 129-140

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 تیر 1398
  • تاریخ بازنگری: 14 دی 1398
  • تاریخ پذیرش: 26 آذر 1398

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار