شاخص های سنجش تاب آوری سازمانی خبرگزار ی های ایران در بلایای طبیعی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت رسانه دانشگاه تهران

2 عضو هیئت علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه صدا و سیما

3 دانشیار و مدیر گروه روزنامه‌نگاری دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

تا ب آوری سازمانی و سنجش آن امروزه یک راهبرد سازمانی تلقی می شود، اما خبرگزاری های کشور ما علی رغم وجود مخاطرات گسترده ی
طبیعی در اطراف خود نگاهی به این مقوله ی راهبردی ندارند، چرا که اصولاً شاخص های قابل اندازه گیری و برنامه ریزی برای تاب آوری آن ها
با توجه به تفاوت هایشان با سازمان های تجاری ارائه نشده است. از این رو این مقاله با هدف ارائه ی شاخص های سنجش تاب آوری سازمانی
خبرگزاری های ایران در بلایای طبیعی و تعیین میزان اهمیت هر یک از این شاخص ها با استفاده از روش دلفی انجام شد و دور اول دلفی به منظور
استخراج شاخص های ممکن با پانزده تن از کارشناسان مرتبط با موضوع مصاحبه ی عمیق صورت گرفت. استخراج 71 زیرشاخص، 14 شاخص و
5 بعد نتیجه ی تجزیه و تحلیل دور اول دلفی بر اساس دو مرحله کد گذاری باز و محوری بود و بر همین مبنا زیرشاخص های استخراج شده ملاک
تهیه ی پرسش نامه هایی برای دورهای دوم و سوم و بررسی اجماع بین کارشناسان در مورد «ضرورت وجود هر زیرشاخص » و «میزان اهمیت هر یک
از آنها » بر اساس معیار مد و میانگین شد. نتیجه نشان داد که بر روی 70 زیرشاخص در قالب 14 شاخص و 5 بعد «تاب آوری ارتباطی « ،» تاب آوری
اطلاعاتی « ،» تاب آوری سازه ای « ،» تاب آوری فردی » و «سازمانی- فنی » برای سنجش تاب آوری سازمانی خبرگزاری های کشور در بلایای طبیعی
اجماع وجود دارد. این 70 زیرشاخص با نگاهی همه جانبه به ابعاد سازمانی خبرگزاری های کشور به گونه ای مطرح شده اند که می توانند تاب آوری
آینده نگرانه، تاب آوری همزمان و تاب آوری گذشته نگر را برای خبرگزاری ها در بلایای طبیعی رقم بزنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Indicators of Organizational Resilience of Iranian News Agencies in Natural Disasters

نویسندگان [English]

  • saeid ghanbary 1
  • Siavash Salavatian 2
  • Aliasghar Kia 3
1 Media Management,, Tehran University
3 Associate Professor and Director of the Department of Journalism, Faculty of Communication, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

Today, organizational resilience and its measurement is viewed as an organizational strategy. Nonetheless , our country
‘s news agencies are not particularly keen to look at this strategic paradigm despite the existence of vast natural hazards
around them, since there are no measurable indicators to manage their resileince regarding their differences with business
organizations. Hence , this paper was carried out with the aim of providing resilience assessment indexes of iranian news
agencies in natural disasters and determining the importance of each of these indices using Delphi method. In the first
round of Delphi, 15 experts of the field were deeply interviwed to extract indices. As a result, extraction of 71 sub-indexes,
14 indexes and 5 dimensions were based on two steps of coding: open and axial. BAsd on the extracted sub-indices, questionnaires
were developd for a second and third rounds Delphi to examine the consensus among experts on the “The Need
for Each Sub-Indicator” and “The Importance of Each of them”. The results showed the consensus of exprts on applying
70 sub-indicators in the form of 14 indicators and 5 dimensions of “Communication Resilience”, “Information Resilience”,
“Structural Resilience”, “Individual Resilience” and “Organizational-Technical” to assess the rsileince of our country’s
news agencies in natural disasters. With a comprehnsive consideration of the organizational dimensions of Iranian news
agencis, these 70 sub-indexes have been proposed in such a way that they can address the resilience, simultaneous resilience
and retrospective resilience for news agencies in natural disasters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organizational Resilience
  • News Agencies
  • Natural Disasters
  • Crisis Management
  • Media Organizations
1.روشندل اربطانی، طاهر؛ صلواتیان، سیاوش ) 1389 (. طراحی مدل نقش
رسانه های جمعی در مدیریت مرحله ی پیش از بحران. فصلنامه ی علوم
مدیریت ایران، 5 ) 17 (، 89 - 112 .
.۲ دبیلیوپای، لوسین؛ اس کلمن، جیمز؛ بایندر، لئدونارد و دیگران ) 1380 (.
بحرا نها و توالی در توسع هی سیاسی. مترجم غلامرضا خواجه سروی، تهران:
پژوهشکده ی مطالعات راهبردی.
3. Herbane, B. (2010). The evolution of business continuity
management: A historical review of practices and
drivers. Business History, 52(6), 978-1002. doi:10.108
0/00076791.2010.511185
4. Cerullo, V. & Cerullo, M. J. (2006). Business Continuity
Planning: A Comprehensive Approach. Information
Systems Management, 21(3), 70-78. doi.org/10.1201/
1078/44432.21.3.20040601/82480.11
.۵ صلواتیان، سیاوش؛ مسعودی، سارا. ) 1395 (. شناسایی پیشران های مؤثر
بر آیند هی خبرگزاری ها در ایران. مطالعات فرهنگ و ارتباطات، 17 ) 66 (،
.68-47
6. Scanlon, J. (2007). Unwelcome Irritant or Useful Ally?
The Mass Media in Emergencies. In Handbook of
Disaster Research (pp. 413-429). New York, NY:
Springer. doi:https://doi.org/10.1007/978-0-387-
32353-4_24
7. Duhe, S. F. (2008, August). Communicating Katrina: A
Resilient Media. International Journal of Mass Emergencies
and Disasters, 26(2), 112–127.
.۸ سام بند، میثم؛ قره باغ، سید محمد ) « .)1387 مدیریت رسانه » کلید یترین
ابزار برای «مدیریت بحران ». رسانه و مدیریت بحران، پژوهشنامه پژوهشکده
تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
9. Sahebjamnia, N., Torabi, S. A., & Mansouri, S. A. (2015).
Integrated business continuity and disaster recovery
planning: Towards organizational resilience. European
Journal of Operational Research, 242(1), 261-273.
doi.org/10.1016/j.ejor.2014.09.055
۱۰ عباداله زاده ملکی، شهرام؛ خانلو، نسیم ) 1395 (. تبیین توانمندسازی
اجتماعی ب همنظور تاب آوری جوامع محلی در مقابله با بحران )زلزله(. اولین
همایش مخاطرات طبیعی و بحرا نهای زیس تمحیطی ایران؛ راهکارها و
چالش ها. اردبیل: پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی ) .)SID
11. Lee, A. V., Vargo, J., & Seville, E. (2013). Developing
a Tool to Measure and Compare Organizations’
Resilience. Natural14-92 ,)1(41 ,weiveR sdrazaH .
doi:10.1061/(ASCE)NH.1527-6996.0000075
۱۲ قنبری، سعید ) 1396 (. تاب آوری در سازمان های رسانه ای. پندار تخصصی
)شمار هی ویژه ی ارتباطات بحران(، 47 .
۱۳ پارس یزاده، فرخ؛ پیشنمازی، پروانه؛ نصراللهی، اکبر ) 1396 (. ارزیابی
میزان و چگونگی آ گاهی مدیران رسان هها از زلزله و مدیریت آن. مدیریت
مخاطرات محیطی، 4 ) 2(، 175 - 191 .
۱۴ قنبری، سعید؛ صلواتیان، سیاوش ) 1396 (. مقدم های بر شناخت الزامات
تا بآوری سازمانی خبرگزاری ها. چهارمین همایش بی نالمللی مدیریت رسانه،
تهران.
15. Stephenson, A. V. (2010). Benchmarking the Resilience
of Organisations. Ph.D. thesis of University of
Canterbury. Retrieved from https://ir.canterbury.
ac.nz/handle/10092/5303
۱۶ عظیمی، آرین ) 1393 (. بررسی عوامل مؤثر بر تا بآوری خوش ههای صنعتی
در مواجهه با تحری مهای اقتصادی؛ مورد مطالعه: خوشه ی تجهیزات
بیمارستانی تهران. پایان نام هی کارشناسی ارشد رشت هی مدیریت امور شهری
دانشگاه تهران.
۱۷ تو تکار بیدریغ، محمد؛ فاضلی، مجتبی؛ حسنی، نعمت ) 2016 (. بررسی
مؤلف ههای مؤثر بر تا بآوری سازمانی در زمان بحران. هشتمین کنفرانس
بین المللی مدیریت جامع بحران. تهران: سیویلیکا.
۱۸ پیغامی، عادل؛ سعدآبادی، عل یاصغر؛ عظیمی، آرین ) 1395 (. پایش
تاب آوری سازمانی. تهران: دانشگاه امام صادق.
۱۹ ابراهیمی، سید عباس؛ فیض، داود؛ چیت کران، حسین ) 1396 (.
تحلیل جامع عوامل مؤثر بر تا بآوری سازمانی در صنایع کوچک و متوسط.
پژوهش های مدیریت منابع سازمانی، 7 ) 6(، 37 - 58 .
۲۰ ایزدی، حسین ) 1396 (. شناسایی مؤلفه های مؤثر در کاهش تاب آوری
سازمان ها در شرایط بحرانی با استفاده از مدل AHP )مطالع هی موردی
سازمان آت شنشانی شهرستان آمل(. فصلنامه علمی- ترویجی دانش
پیشگیری و مدیریت بحران، ۷ ) ۴(، ۳۰۷- ۳۱۹.
21. Hollnagel, E. (2010, May ). How Resilient Is Your
Organisation?An Introduction to the Resilience
Analysis Grid (RAG). Toronto: Author manuscript.
Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/
281803346_How_Resilient_Is_Your_Organisation_
An_Introduction_to_the_Resilience_
Analysis_Grid_RAG
22. Corey, C. M., & Deitch, E. A. (2011). Factors Affecting
Business Recovery Immediately after Hurricane
Katrina. Contingencies and Crisis Management, 19(3),
169-181. doi:10.1111/j.1468-5973.2011.00642.x
23. Bourrier, M. (2001). The Legacy of the High Reliability
Organization Project. Contingencies and
Crisis Management, 19(Special Issue(1)), 9-13.
doi:10.1111/j.1468-5973.2010.00628.x
24. Chang, S.E & Shinozuka, M. (2004). Measuring Improvements
in the Disaster Resilience of Communities.
Earthquake Spectra: August 2004, Vol. 20, No.
3, pp. 739-755. https://doi.org/10.1193/1.1775796
25. McManus, S., Seville, E., Vargo, J., & Brunsdon, D.
(2008). Facilitated Process for Improving Organizational
Resilience. Natural Hazards Review,, 9.
doi:10.1061/(ASCE)1527-6988(2008)9:2(81)
۲۶ عندلیب، علیرضا؛ کاظمی، داود ) 1395 (. توسع هی ابزار سنجش تاب آوری
سازمانی شهر در برابر بحران. نشریه علمی – پژوهشی انجمن علمی معماری
و شهرسازی ایران، 77 - 89 .
27. Abdullah, N. A., Noor, N. L., & Ibrahim, E. N. (2013).
Resilient Organization: Modelling The Capacity for
Resilience. 3rd International Conference on Research
and Innovation in Information Systems.
۲۸ پیغامی، عادل؛ سمیع ینصب، مصطفی؛ سلیمانی، یاسر ) 1394 (.
مقاو مسازی اقتصادی در ادبیات متعارف؛ مبادی علمی و نظری )جلد اول:
تاب آوری و آسیب پذیری(. تهران: دانشگاه امام صادق.
۲۹ فرهنگی، عل یاکبر؛ روشندل اربطانی، طاهر؛ برقی، میکائیل ) 1383 (.
نگرشی بر بنیان های نظری مدیریت سازما نهای رسان های. دانش مدیریت،
66 ، 114-85 .
۳۰ علی عسگری، عبدالعلی؛ زارعی، آسیه. ) 1389 (. انتخاب رو ششناسی در
مدیریت سازمان های رسانه ای. پژوهش های ارتباطی، 63 ، 69 - 90 .
31. Wackman, D. B., & Lavine, J. (1987). Managing Media
Organizations: Effective Leadership of the Media. New
York: Longman Publishing, Inc.
32. Tjernstrom, S. (2002). Theoretical Approaches to
the Management of the Public Service Media
Firm. Journal, 15(4), 241-258. doi.org/10.1207/
S15327736ME1504_2
۳۳ خجسته باقرزاده، حسن ) 1394 (. تفاوت سازما نهای رسان های با
سازمان های صنعتی. رسانه و فرهنگ، 5 ) 2(، 21 - 37 .
۳۴ ایمانی جهرمی، حسین ) 1379 (. روش شناسی: آشنایی با روش دلفی و
کاربرد آن در تصمیم گیری. مدیریت شهری، 1، 35 - 39 .
35. Gracht, H. A. (2012, October ). Consensus measurement
in Delphi studies Review and implications
for future quality assurance. 79(8), 1525-1536.
doi:https://doi.org/10.1016/j.techfore.2012.04.013
36. Keeney, S., Hasson, F., & McKenna, H. P. (2001). A
critical review of the Delphi technique as a research
methodology for nursing. International Journal of
Nursing Studies, 38(2), 195-200. doi.org/10.1016/
S0020-7489(00)00044-4
۳۷ عبا سزاده، محمد ) 1391 (. تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی.
جامعه شناسی کاربردی، 45 ) 1(، 19 - 34 .
۳۸ فقیهی، ابوالحسن؛ علیزاده، محسن ) 1384 (. روایی در تحقیق کیفی.
فرهنگ مدیریت، 9، 5- 19 .
39. Stenbacka, C. (2001). Qualitative research requires
quality concepts of its own. Management Decision,
39(7), 552. doi.org/10.1108/EUM0000000005801
40. Gunasekaran, A., Rai, B. K., & Griffin, M. (2011, Apr
11). Resilience and competitiveness of small and medium
size enterprises: an empirical research. International
Journal of Production Research, 5489-5509. doi.
org/10.1080/00207543.2011.563831
41. Cutter, S. L., Barnes, L., Berry, M., Burton, C., Evans,
E., Tate, E., & Webb, J. (2008, October ). A
place-based model for understanding community
resilience to natural disasters. Global Environmental
Change, 18(4), 598-606. doi.org/10.1016/j.gloenvcha.
2008.07.013
۴۲ محمودی، داوود؛ علیزاده، سید شمس الدین؛ رسول زاده، یحیی؛ اصغری
جعفرآبادی، محمد ) 1396 (. مروری بر انعطا فپذیری سازمانی و مؤلفه های
آن در سازما نهای انعطاف پذیر. دهمین همایش دانشجویی تازه های
علوم بهداشتی کشور. تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید
بهشتی.
۴۳ جعفری ندوشن، رضا؛ جعفری، محم دجواد؛ شیرالی، غلا معباس و دیگران
) 1396 (. شناسایی و رتبه بندی شاخص های رزیلینس سازمانی مجتمع های
پالایشگاهی با استفاده از روش تاپسیس فازی. بهداشت و ایمنی کار، 7 ) 3(،
.232-219
44. Mallak, L. (1998). Putting organizational resilience
to work. Industrial Management (Norcross, Georgia),
40(6 NOV./DEC.), 8-13.
۴۵ دانشکده بازرگانی هاروارد ) 1388 (. مدیریت بحران. مترجم سیدمحمد
الوانی؛ علی جمالی؛ عباس ابراهیمی، کرج: مؤسسه تحقیقات و آموزش
مدیریت.
46 وردی نژاد، فریدون؛ بهرامی رشتیانی، شهلا ) 1395 (. مدیریت بحران و
رسانه ها. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها
)سمت(.
47. Costella, M. F., SaurinbLi, T. A., & Guimarães, B. M.
(2009, October ). A method for assessing health and
safety management systems from the resilience engineering
perspective. Safety Science, 48(9), 1056-1067.
doi:https://doi.org/10.1016/j.ssci.2008.11.006
48. bsigroup. (2018, 01 26). Organizational Resilience. Retrieved
from https://www.bsigroup.com
۴۹ امیدوار، محسن؛ مظلومی، عادل؛ محمدفام، ایرج و دیگران ) 1395 (.
ارائه الگویی جهت ارزیابی سطح عملکرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس
و با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی ) FAHP (: مطالعه
موردی در صنعت پتروشیمی. بهداشت و ایمنی کار. مجله دانشکده پزشکی
بهداشت و ایمنی کار، ۶ ) ۳( ، ۴۳- ۵۸.
50. McManus, S. T. (2008). ORGANISATIONAL RESILIENCE
IN NEW ZEALAND. University of Canterbury.
Christchurch: https://www.resorgs.org.nz.
Retrieved from http://www.resorgs.org.nz/images/
stories/pdfs/organisational%20resilience%20in%20
new%20zealand.pdf