بررسی امکان تناوب معیشت برای کاهش اثرات ناشی از خشکیدگی رودخانه‏ ی زاینده‏ رود و تالاب گاوخونی مطالعه‏ ی موردی: شهر ورزنه

مهرابی, شهباز; یزدانی, محمرضا; توسلی, اصغر

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری

² دانشکده کویرشناسی-دانشگاه سمنان

چکیده

تبدیل رودخانه‏ی زاینده‏رود از یک رود دائمی به یک رود فصلی، کاهش سهم کشاورزان از 40 درصد آب رودخانه به 7 درصد و تأخیر در کشت‏های پاییزه و بهاره، ساکنان عمده‏ی کشاورز و دامدار شهر ورزنه را با چالشی بزرگ روبه‏رو کرده است. چالشی که منجر به مهاجرت بسیاری از ساکنان، افزایش شغل‏های کاذب و پیدایش بزهکاری‏های اجتماعی شده است. بنابراین ارائه‏ی راه‏حل‏هایی برای مدیریت این بحران، برای کاهش خسارات ضروری است. در پی همین ضرورت، پژوهش حاضر به بررسی وضعیت تناوب معیشت به‏منزله‏ی یافتن راه‏حلی برای افزایش توانایی جامعه‏ی شکننده‏ی این شهر می‏پردازد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و ماهیت آن توصیفی - پیمایشی است که به روش پرسشنامه‏ای در قالب 4 معیار و 11 متغیر با حجم نمونه‏ی 374 نفر انجام شده است. روش نمونه‏گیری تصادفی ساده و میزان پایایی بر اساس آلفای کرونباخ 719/0 است. تحلیل استنباطی پرسشنامه با استفاده از آزمون t تک نمونه‏ای در محیط نرم‏افزار SPSS انجام گردید. نتایج نشان داد که میزان مشارکت‏پذیری ساکنان شهر ورزنه مطلوب (31/3)، میزان آشنایی آن‏ها با تناوب معیشت پایین (45/2) و تمایل به انتخاب شغل‏های جایگزین (12/3) بالا است که دلیل اصلی آن خشک شدن رودخانه و کاهش راندمان تولیدی محصولات کشاورزی و دامی است. همچنین نتایج نشان داد که پیشه‏ی قالیبافی در میان ساکنان مطلوبیت بیشتری نسبت به کشاورزی، دامداری، گردشگری و سفره‏بافی دارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23453915.1396.6.2.2.6

عنوان مقاله [English]

Evaluation of alternate livelihoods feasibility to mitigate effects of Zayanderood River and Gavkhooni wetland dryness (Case Study: Varzaneh City)

نویسندگان [English]

Shahbaz mehrabi ¹
Mohammad reza Yazdani ²
Asghar, Tavasoli ²

¹ Phd student of combat desertification

² Assoc. Prof

چکیده [English]

Given to turning Zayanderood River from a permanent to a seasonal river, reducing water share of farmers from 40 percent to 7 percent and delay in autumn and spring planting has faced farmers and ranchers of Varzaneh city with a great challenges. Such challenge resulted in migration of many residents, the increase in false jobs and the emergence of social delinquency. Thus providing solutions for the management of this crisis, it is essential to reduce damages. For this, the present study assess alternative livelihood as a solution to increase potential of community's ability fragile. Research is descriptive-survey in terms of purpose questionnaire method consisting of 4 standards and 11 variables with a sample size of 374. Sampling was conducted in simple random manner and the reliability was 0.719 based on Cronbach's alpha. Inferential analysis of questionnaires using single t test was performed in SPSS software. The results showed that the optimal participation of city residents Varzaneh (3.31), familiarity with standard of living rotation was low (2.45) and tend to choose alternative jobs (3.12) was high mostly due to rivers dryness and low efficiency of agricultural production and livestock. The results showed that the craft of carpet weaving among the residents is much more favorable to farming, animal husbandry, tourism and table weaving.

کلیدواژه‌ها [English]

alternative livelihoods
dryness
Zayanderood
Gavkhooni wetland

مراجع

1. Adeel Z, Safriel U, Niemeijer D, White R, de Kalbermatten G, Glantz M, Salem B, Scholes B, Niamir-Fuller M, Ehui S, Yapi-Gnaore V (2005). Ecosystems and human well-being: desertification synthesis. A report of the millennium ecosystem assessment, World Resources Institute, Washington DC.
2. Faiman D (1998). solar energy in arid frontiers: designing a photovoltaic power plant for Kibbutz Samar, Israel. In: Bruins HJ, Lithwick H (eds) The arid frontier. Kluwer, Dordrecht, 321-336.
3. Warren A (2006). Challenges and opportunities—change, develop-ment, and conservation. In: Ezcurra E (ed) Global deserts outlook. Nairobi, UNEP, Kenya, 89–109.
4. Jensen MH, Malter AJ (1995). Protected agriculture. A Global Review. World Bank Technical Paper , No. 253, Washington DC.
5. Me´ndez RP (1993). Alternative livelihood systems in the dry lands: the need for a new paradigm. GeoJournal, 31.1, 67–75.
6. بلال، احمد عصمت و ایرینا اسپرینگل (1996). ارزش اقتصادی تنوع گیاهی در محیط‏‏های خشک (برگردان بهرام معلمی، 1375)، فصلنامه‏ی طبیعت و منابع، شماره‏ی 5، 33-39.
7. King C, McIntosh D, Ryder E, Fitzsimmons K, Collins C (2002). quantifying the integration of olive production and inland shrimp farming. In: Assessing capabilities of soil and water resources in drylands: the role of information retrieval and dissemination technologies, IALC conference and workshop proceedings, 20–23.
8. Kurokawa, K., (ed.) (2003). Energy from the Desert. Feasibility of Very Large Scale Photovoltaic Power Generation. (VLS-PV) Systems. Tokyo: Tokyo University of Agriculture and Technology.
9. Chambers, R. & Conway, G.R (1992). Concepts for the 21st century. IDS Discussion Paper, No. 296. IDS, Brighton.
10. Hilson, G. Banchirigah. S. M (2009). Are Alternative Livelihood Projects alleviatioing poverty in Mining Communities? Experiences from Ghana. Journal of Development Studies, Vol. 45 (No. 2), 172–196.
11. Temeng, V. A (2009). A Review of Alternative Livelihood Projects in 46 Some Mining Communities in Ghana. European Journal of Scientific Research , Vol.35 ( No.2 ), 217-228.
12. Labonne, B. G. J (1999). Towards Building Sustainable Livelhoods in the Artisanal Mining Communities. Paper presented at the Tripartite Meeting on Social and Land issues in Small-scale mines, ILO, Geneva. ILO, (pp. 17-21).
13. Yankson, P. W. (2010). Gold mining and corporate social responsibility in the Wassa West district, Ghana. Development in Practice, Volume 20, (Number 3), 354-366.
14. Warren, P., (2002). Livelihoods Diversification and Enterprise Development: An initial exploration of Concepts and Issues. FAO, LSP WP 4, Livelihoods Diversification and Enterprise Development SubProgramme.
15. Inkoom, D. K (2005). Alternative livelihoods and sustainable resource management. TROPENBOS International: http://hdl.handle. Net/123456789/3429.
16. Cleary, D., Baumann, P. Bruno, M., Flores, X. & Warren, P (2003). Peoplecentered Approaches: A brief literature review and comparison of types. FAO, LSP WP 5, People-Centered Approaches in Different Cultural Contexts Sub-progamme.
17. Matera, J (2016). Livelihood diversification and institutional (dis-)trust: Artisanal fishing communities under resource management programs in Providencia and Santa Catalina, Colombia, Marine Policy, Volume 67, 22-29.
18. Kyeyune, V and Turner, S (2016). Yielding to high yields? Critiquing food security definitions and policy implications for ethnic minority livelihoods in upland Vietnam, Geoforum, Volume 71, 33-43.
19. اداره‏ی جهاد کشاورزی، شهر ورزنه، 1393.
20. بی‏همتا، محمدرضا، زارع چایکوهی، محمدعلی (1387). اصول آمار در منابع طبیعی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران.
21. سازمان آب منطقه‏ای استان اصفهان، 1387.
22. Faiman D, Biryukov S, Pearlmutter KK (2002). PETAL: a research pathway to fossil-competitive solar electricity. Photovoltaic specialist's conference, 2002. Conference record of the twenty-ninth IEEE.
23. سلحشور، مریم؛ مهرابی، شهباز؛ همدمجو، مهران (1393). دستیابی به پایداری از طریق معرفی تناوب معیشت در مناطق خشک و نیمه‏خشک ایران، سومین همایش بیابان با رویکرد مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه سمنان.

مدیریت بحران

بررسی امکان تناوب معیشت برای کاهش اثرات ناشی از خشکیدگی رودخانه‏ ی زاینده‏ رود و تالاب گاوخونی مطالعه‏ ی موردی: شهر ورزنه

مراجع

مراجع

دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12
پاییز و زمستان 1396
صفحه 21-28

بررسی امکان تناوب معیشت برای کاهش اثرات ناشی از خشکیدگی رودخانه‏ ی زاینده‏ رود و تالاب گاوخونی مطالعه‏ ی موردی: شهر ورزنه

مراجع

مراجع

دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12پاییز و زمستان 1396صفحه 21-28

دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12
پاییز و زمستان 1396
صفحه 21-28