نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

• حسنعلی فرجی سبکبار ¹
• مرتضی امیدی‌پور ²
• مهدی مدیری ³
• امیر بسطامی‌نیا ⁴

¹ دانشیار، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران،

² دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS، دانشگاه تهران.

³ دانشیار، دانشگاه صنعتی مالک اشتر.

⁴ دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد.

چکیده

مفهوم آسیب‏پذیری سرمایه‏های فیزیکی و انسانی هنگام وقوع بحران در شهرها یکی از مهم‏ترین مسائلی است که امروزه در بسیاری از بخش‏های مطالعاتی از جمله پدافند غیرعامل مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با رویکردی کاربردی و روش توصیفی ـ تحلیلی مدلی را برای پهنه‏بندی میزان آسیب‏پذیری شهری در برابر حملات نظامی ارائه می‏دهد. ابتدا ساختار شاخص‏ها با روش دیماتل به‏ دست ‏آمده است، سپس با کمک ساختار تهیه‏شده وزن هر شاخص با روش فرایند تحلیل شبکه (ANP) محاسبه شده است. برای مدل‏سازی فضایی میزان آسیب‏پذیری شهر اهواز با در نظر گرفتن شاخص‏های تأثیرگذار، یک رابط کاربر با عنوان SSP Model، بر مبنای روش مرتب‏سازی گزینه‏ها مبتنی بر پروفایل در محیط نرم‏افزار ArcGis، طراحی و میزان آسیب‏پذیری محدوده‏ی مورد مطالعه در پهنه‏های مختلف به‏طور خودکار شناسایی‏ شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تنها یک‏درصد از مساحت شهر اهواز از آسیب‏پذیری خیلی کم برخوردار است؛ همچنین 41 درصد مساحت شهر از آسیب‏پذیری کم، 56 درصد از آسیب‏پذیری زیاد و 2 درصد از مساحت شهر نیز در پهنه‏ی کاملاً آسیب‏پذیری قرار گرفته است. انطباق پهنه‏های بسیار آسیب‏پذیر با عوامل مؤثر بر میزان آسیب‏پذیری در شهر اهواز نشان‏دهنده‏ی دقت قابل ‏قبول مدل ارائه‏ شده است.

کلیدواژه‌ها

• آسیب‏ پذیری
• حملات هوایی و موشکی
• پدافند غیرعامل
• روش دیماتل
• مدل (SSP)

عنوان مقاله [English]

Providing a model for zoning of Ahvaz City based on Sorting of alternatives by similarity to profile (SSP)

نویسندگان [English]

• Hasanali Faraji Sabokbar ¹
• Morteza Omidipoor ²
• Mahdi Modiri ³
• Amir Bastaminia ⁴

¹ Associate Professor, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

² MA. Of Remote Sensing and GIS, Department of Remote Sensing and GIS, Tehran University, Tehran, Iran.

³ Associate Professor, Malek ashtar University of Technology, Tehran, Iran.

⁴ PhD Student of Geography and Urban Planning, Department of Geography, Faculty of Geography, University of Yazd, Yazd, Iran.

چکیده [English]

Concept of the physical and human capital vulnerabilities during the hazard in metropolitans is one of the most important issues that have been taken into account in much research, especially the passive defense. This study provides a model for zoning the degree of urban vulnerability due to military attack. In the preliminary stage, the framework of the effective indicators of the degree of urban vulnerability against due to attack has been obtained by DEMATEL method then with the help of this, the weight of each indicator obtained with (ANP) process. Considering effective factors, user interface (SSP Modeler) based on sorting of alternatives by similarity to profile in ArcGis software environments designed for the spatial modeling of the vulnerability of Ahvaz due to military attack and the degree of vulnerability of the research case study area in the different zones has been recognized automatically. The results showed that only one percent of the Ahwaz area achieved limited and very low vulnerability, 41 percents have low vulnerability; 56 percents high vulnerability and two percents have been recognized totally vulnerable. Adapting the zones that have very high vulnerability with the effective factors against air and missile attacks in Ahvaz shows the accuracy of the provided model.

کلیدواژه‌ها [English]

• Vulnerability
• Air and missile attacks
• Passive defense
• DEMATEL Method
• SSP model