مدیریت بحران

ارایه مدلی برای لجستیک امداد با رویکرد سیستم های دینامیکی

یحیی زارع مهرجردی؛ شهرام کریمی؛ محمد صالح اولیا؛ احمد صادقیه

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401

چکیده

  مشکل اصلی در بحران زلزله، امداد رسانی به آسیب دیدگان نهایی و با دقت و سرعت مناسب است. درمدل های لجستیکی ساده ، به دلیل در نظر نگرفتن ابعاد اجتماعی، فرهنگی و امنیتی، حجم زیادی از کالاها و خدمات که وارد منطقه ...  بیشتر مشکل اصلی در بحران زلزله، امداد رسانی به آسیب دیدگان نهایی و با دقت و سرعت مناسب است. درمدل های لجستیکی ساده ، به دلیل در نظر نگرفتن ابعاد اجتماعی، فرهنگی و امنیتی، حجم زیادی از کالاها و خدمات که وارد منطقه زلزله زده شده اند به آسیب دیدگان واقعی نمی رسد . در یک رخداد زلزله ممکن است همه محدودیت های فنی مثل مسیریابی، موجودی انبار و حمل و نقل به راحتی تحت تاثیر محدودیت های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی قرار گیرند و در نهایت باعث ناکارآمدی مدل شوند. بنابراین نوآوری به کاررفته در این تحقیق، به کارگیری مدل سازی سیستم دینامیک و در نظر گرفتن محدودیتهای اجتماعی وامنیتی و فرهنگی در مدل نهایی می باشد. دراین پژوهش با استفاده از یک رویکرد جدید ( با استفاده از تکنیک های سیستم های دینامیکی) یک مدل امداد بشر دوستانه معرفی شده است. لازم به ذکر است که فایده به کارگیری این روش در مدل سازی لجستیک امداد در این است که می توانیم مدل را به سمت واقعی شدن هدایت کنیم در حالیکه در روش های بهینه سازی ، به دلیل پیچیدگی ها و حجم زیاد مدل ، کمتر به این عوامل پرداخته می شود.در مدل پیشنهادی این تحقیق، با ایجاد حلقه های بازخوردی ، مدل ایجاد شده و در نهایت سناریوهای مختلف بررسی شده است. نتایح نشان داد که استفاده همزمان از راهکارهای کاهش خطرات قبل، حین و بعد از فاجعه و بهبود مقادیر وضعیت امنیت و حفاظت فیزیکی ، مدل لجستیک را یه صورت بهینه ایجاد می کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 967.76 K

بررسی عوامل موثر بر هماهنگی بین سازمانی، در مدیریت بحران بلایای طبیعی سازمان های مرتبط با بحران استان کهگیلویه و بویراحمد

سعید رشیدی؛ سید محمد حسین کمانی؛ علیرضا موغلی

دوره 11، ویژه نامه پدافند ، اسفند 1401

چکیده

  با توجه به اینکه بحران‌های مختلف طبیعی، اغلب ماهیت غیرمترقبه و غافل‌گیرکننده دارند و لزوم هماهنگی بین‌سازمانی برای مدیریت این بحران‌ها، هدف از این تحقیق، بررسی نظر 140 نفر از جامعه آماری تحقیق در خصوص ...  بیشتر با توجه به اینکه بحران‌های مختلف طبیعی، اغلب ماهیت غیرمترقبه و غافل‌گیرکننده دارند و لزوم هماهنگی بین‌سازمانی برای مدیریت این بحران‌ها، هدف از این تحقیق، بررسی نظر 140 نفر از جامعه آماری تحقیق در خصوص عوامل موثر بر هماهنگی بین-سازمانی، در سازمان‌های مرتبط با بحران و بررسی تأثیر هماهنگی بین‌سازمانی، بر مدیریت بحران در بلایای طبیعی، می‌باشد. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی نسبی استفاده گردید. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده‌ها، پیمایشی و از نوع همبستگی است. با توجه به پیشینه تحقیق ابتدا پس از ترسیم مدل مفهومی تحقیق، پرسشنامه محققین ساخته طراحی و پس از بدست آمدن پایایی و روایی لازم، نسبت به جمع‌آوری داده‌ها اقدام شد. پس از توصیف سوالات با نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس، آزمون فرضیه تحقیق با توجه به روش معادلات ساختاری و تحلیل‌عاملی با استفاده از نرم افزار پی‌ال‌اس، انجام شد. که پس از انجام آزمون‌های آماری، مشخص گردید: روابط غیررسمی، عوامل اصلی هماهنگی و روابط غیررسمی بر هماهنگی بین-سازمانی، تأثیر دارند. روابط غیررسمی با 76 درصد، بیشترین تأثیرگذاری را بر هماهنگی بین‌سازمانی در ستاد مدیریت بحران استان دارد. تأثیر هماهنگی بین‌سازمانی بر عناصر مدیریت بحران، نیز معنی‌دار گردید. بیشترین تأثیرگذاری هماهنگی بین-سازمانی بر عناصر مدیریت بحران بر مراحل مقابله با بحران(0.55)، پیش‌بینی بحران(0.54)، آمادگی در برابر بحران(0.45) و احیاء و بازسازی بحران(0.01) بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 883.25 K

ارائه الگوی جامع مدیریت ریسک حمل و نقل مواد خطرناک در شرایط بحران

علیرضا میرمحمدصادقی؛ هادی آب نیکی؛ حسینعلی حسن پور

دوره 11، ویژه نامه پدافند ، اسفند 1401

چکیده

  چکیده: شتاب توسعه صنعتی به خصوص در کشورهای در حال توسعه، افزایش میزان حمل و نقل مواد خطرناک و به تبع آن افزایش خطرات و حوادث را به همراه داشته که گاهی این خطرات آمیخته با شرایط بحرانی نیز می باشند که موجب ...  بیشتر چکیده: شتاب توسعه صنعتی به خصوص در کشورهای در حال توسعه، افزایش میزان حمل و نقل مواد خطرناک و به تبع آن افزایش خطرات و حوادث را به همراه داشته که گاهی این خطرات آمیخته با شرایط بحرانی نیز می باشند که موجب پیچیده تر شدن شرایط و سخت تر شدن فرایند مدیریت ریسک می گردد. هدف از این مقاله ارائه مدلی است که ضمن سهولت استفاده دارای جامعیت کافی برای شناسایی و ارزیابی دقیق اجزاء مدیریت ریسک در شرایط پیچیده بحرانی باشد. این مدل از چهار گام شناسایی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و کنترل تشکیل شده و از ابزارهایی مانند پویایی شناسی و AHP فازی استفاده شد و در یک نمونه حمل و نقل هیدرازین در شرایط جنگی پیاده سازی شد. در مرحله شناسایی، 8 معیار و 46 زیرمعیار شناسایی شد. در ارزیابی ریسک محدودیت های مواجهه با شرایط بحران در تعیین حدود قابل قبول مورد توجه قرار گرفت. در مرحله تجزیه و تحلیل ریسک، ضمن معرفی فاکتورهای تصمیم گیری در شرایط بحران، معیارها و زیرمعیارها با AHP فازی وزن دهی گردید که مشخص شد چگالی جمعیتی و امکانات پدافندی بیشترین اهمیت را در ریسک حمل و نقل مواد خطرناک داشته و پس از آن زیرمعیارهای مرتبط با راننده، اهمیت بسزایی دارند. در نهایت، ضمن ارائه طرح ریزی کنترل ریسک، راههای کاهش ریسک به حد قابل قبول، مورد بررسی قرار گرفت. در این مرحله میزان اثرگذاری هر زیرمعیار در ریسک کل محاسبه و لحاظ گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 892.7 K

بررسی نقش سازمانهای مردم نهاد در مدیریت بحران: به منظور ارائه مدل در راستای وظایف جمعیت هلال احمر ایران

جمشید نیک زاد؛ پری مشایخ؛ حمیدرضا معتمد؛ علیرضا قاسمی زاد

دوره 11، ویژه نامه کرونا ، اسفند 1401

چکیده

  در میان نهادهای متولی مدیریت بحران، سازمان‌های مردم‌نهاد به عنوان مؤسساتی کارآمد و مکمل بخش دولتی در تأمین اهداف توسعه، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. سازمان‌های مزبور و در راس آنها جمعیت هلال ...  بیشتر در میان نهادهای متولی مدیریت بحران، سازمان‌های مردم‌نهاد به عنوان مؤسساتی کارآمد و مکمل بخش دولتی در تأمین اهداف توسعه، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. سازمان‌های مزبور و در راس آنها جمعیت هلال احمر، به دلیل برخورداری از ظرفیت‌هایی نظیر امکان ایجاد پیوندهای عمیق محلی، آگاه سازی عمومی، انعطاف‌پذیری و پاسخگویی سریع، نقش موثر و سازنده‌ای در مدیریت موفق بحران ایفا می‌کنند و به این ترتیب مشارکت آن‌ها در مدیریت بحران، منجر به بهبود اوضاع می‌گردد. نظر به اهمیت این نقش آفرینی، نوشتار حاضر بر آن است تا با روشی توصیفی- پیمایشی و به منظور ارائه مدلی مفهومی، به بررسی کارکرد سازمان‌های مردم‌نهاد در مدیریت بحران، با تکیه بر وظایف جمعیت هلال احمر ایران بپردازد. بدین منظور، اعضا و گروه‌های خبره سازمان مردم‌نهاد در هلال احمر ایران، به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده‌‌اند که تعداد 381 نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای گزینش شده‌اند. همچنین، داده‌ها از طریق پرسش‌نامه جمع‌آوری شده و با استفاده از آزمون معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. روایی و پایایی ابزارها نیز مورد تأیید قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نقش سازمان‌های مردم نهاد بر وظایف هلال احمر در مدیریت بحران مثبت و معنادار بوده و مدل ارائه شده دارای برازش مناسب می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 866.04 K

سنجش تاثیر ساختاری شاخص های حکمرانی برایجاد بحران های اجتماعی، با تاکید بر فساد اداری. مورد مطالعه شهرستان شهرکرد

احمدرضا قربانی مرغملکی؛ رضا حسنوی؛ محمد اسکندری

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401

چکیده

  بحران های اجتماعی به عنوان حرکت اعتراضی بخشی از توده ها به طور غالب در ناکارآمدی دولت ها به علل ساختاری، کارکردی و کیفی نبودن روش های حکمرانی ریشه دارد.از مصادیق بارز آن دردهه اخیر می توان به سقوط دولت ...  بیشتر بحران های اجتماعی به عنوان حرکت اعتراضی بخشی از توده ها به طور غالب در ناکارآمدی دولت ها به علل ساختاری، کارکردی و کیفی نبودن روش های حکمرانی ریشه دارد.از مصادیق بارز آن دردهه اخیر می توان به سقوط دولت های مصر، تونس و لیبی به دلایل توسعه نامتوازن، نبود حاکمیت قانون، عدم برابری شهروندان، فساد اداری، نبود رای همگانی، حمایت گزینشی، و نبود تفکیک قوای حکومتی اشاره کرد. پیشینه سیر تحول دانش مدیریت دولتی مبین آن است که زایش و تکامل حکمرانی خوب در پاسخ به ناکارمدی و افول اعتماد به شیوه های سنتی مدیریت بوده است. بدین جهت این مقاله به روش کمی معادلات ساختاری به سنجش تاثیر شاخص های حکمرانی (خوب) بومی شده بر ایجاد بحران های اجتماعی می پردازد.اطلاعات در دو مرحله اسنادی و پیمایشی با پرسشنامه پژوهشگر ساخته به روش خوشه ایی چند مرحله ایی با نمونه 400 تایی در شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری با بافتی چند قومی-گویشی گردآوری شده است. در اعتبار سنجی از اعتبار صوری و کسب نظر خبرگان و اساتید، و در سنجش پایایی از آلفای کرونباخ ( 801/0) استفاده شده است. یافته های حاصل از سنجش روابط ساختاری و ضرایب مسیر نشان داد که حکمرانی متاثر از فساد می تواند با تضعیف 6 شاخص، مشارکت گرایی، شنیدن صدای مردم، توسعه گرایی، شفافیت و پاسخ گویی، عدالت محوری و قانون گرایی، و گردش نخبگان به بحران اجتماعی منجر شود. اما فرضیه تاثیر مقبولیت و مشروعیت بر ایجاد بحران اجتماعی در جامعه مورد مطالعه تایید نگردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 862.86 K

حل بحران کم آبی با رویکرد حقوق بین‏‏ الملل- مطالعه موردی: خاورمیانه

بهزاد علیجانزاده ملیجی؛ علی بابایی مهر؛ کارن روحانی؛ مسعود دارابی

دوره 11، ویژه نامه پدافند ، اسفند 1401

چکیده

  مدت مدیدی است که بحران آب به عنوان یک معضل جدی در منطقه ی خاورمیانه قلمداد میگردد که روز به روز بر شدت آن افزوده می شود. در صورت عدم مدیریت و تشریک مساعی میان کشورهای این منطقه در آینده با وضعیت اسفناکی ...  بیشتر مدت مدیدی است که بحران آب به عنوان یک معضل جدی در منطقه ی خاورمیانه قلمداد میگردد که روز به روز بر شدت آن افزوده می شود. در صورت عدم مدیریت و تشریک مساعی میان کشورهای این منطقه در آینده با وضعیت اسفناکی مواجه خواهیم شد. با در نظر گرفتن وسعت و جمعیت خاورمیانه در مقایسه با میزان منابع آبی موجود در آن، این بحران به صورت واقعی قابل لمس می باشد. در حال حاضر کشورهای مختلف این منطقه در شرایط یکسانی نمی باشند؛ مثلا کشور ترکیه نسبت به جمعیت و منابع آبی موجود در خاک خود موقعیت بهتری نسبت به دیگر کشورهای منطقه دارد از طرفی کشورهای عربی مثل عمان، امارات متحد عربی، عربستان سعودی، کویت و قطر در شرایط بحرانی قرار دارند اما به دلیل موقعیت اقتصادی مناسب و استفاده از دستگاه های آب شیرین کن به صورت مقطعی این مشکل کنترل شده است ولی همچنان در معرض این بحران قرار دارند. در سطح دیگر کشورهای فلسطین، لبنان، سوریه و عراق قرار دارند که چندین سال درگیر جنگ های داخلی و خارجی می باشند که روز به روز این بحران را تشدید میکند. ویژگی متمایز خاورمیانه نسبت به دیگر مناطق جهان این است که این منطقه از قدیمی ترین زیستگاه های بشری می باشد که از آب علاوه بر نیازهای طبیعی به عنوان سلاح در جنگ استفاده میشده است. با این وجود سازمان های بین المللی به خصوص سازمان ملل متحد و سازمان های بین المللی مربوطه و سازمان های منطقه ای موجود در منطقه خاورمیانه باید نقش پررنگی در حل این بحران ایفا نمایند و کشورهای منطقه نیز با همکاری و همبستگی همدیگر این مسئله را مدیریت نمایند. هدف از این مطالعه بررسی نقش حقوق بین الملل در بحران کم آبی و مدیریت آن مبتنی با مشارکت کشورها در انعقاد معاهدات و توافقنامه های بین المللی می‏باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 489.19 K

مدل سازی ریاضی دوهدفه برای مسئله مکا نیابی -مکان یابی مجدد تسهیلات بیمارستانی سلسله مراتبی در شرایط عدم قطعیت و بحران

رضا توکلی مقدم؛ محمدرضا کرزه‌بر

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 5-16

چکیده

  با توجه به گسترش مناطق شهری، تغییرات جمعیتی و اینکه تسهیلات موجود طی سال های گذشته و به تدریج مکا نیابی شد ه اند، این نیاز به وجود می آید که همه تسهیلات موجود تحت بررسی دوباره قرار گرفته و در صورت نیاز ...  بیشتر با توجه به گسترش مناطق شهری، تغییرات جمعیتی و اینکه تسهیلات موجود طی سال های گذشته و به تدریج مکا نیابی شد ه اند، این نیاز به وجود می آید که همه تسهیلات موجود تحت بررسی دوباره قرار گرفته و در صورت نیاز اصلاحاتی در ساختار شبکه ها ایجاد شود. در این مقاله با ارائه یک مدل مکان یابی- مکا نیابی مجدد برای تسهیلات بیمارستانی با رویکرد سلسله مراتبی، وضعیت کنونی تسهیلات موجود بررسی شده و در صورت نیاز به ایجاد تغییرات در ساختار کنونی تسهیلات، راهکارهایی برای بستن، تغییر ظرفیت و بازکردن تسهیلات تازه ارائه خواهد شد. اهداف مدل پیشنهادی شامل بیشینه سازی پوشش تقاضا و کمینه سازی هزینه های ساختار است. در مدل پیشنهادی احتمال رخداد اختلالات و بحرا نهایی نظیر از دسترس خارج شدن یک تسهیل در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر شعاع پوشش و میزان ظرفیت هر یک از تسهیلات بیمارستانی بر روی کیفیت و سرعت پاسخ دهی اثرگذار است؛ پس در این مقاله سطوح ظرفیت تسهیلات و شعاع پوشش تسهیلات به صورت متغیر در نظر گرفته می شود. شعاع پوشش متغیر بدین معنی است که هر تسهیل حداکثر تا چه شعاعی را پوشش بدهد. برای حل مدل 2 هدفه پیشنهادی از روش محدودیت اپسیلون استفاده می شود. در پایان، مدل پیشنهادی بر روی تسهیلات بیمارستانی شهر قم به عنوان نمونه مطالعاتی پیاده سازی و نشان داده شده که با حل مدل پیشنهادی میزان پوشش تقاضا به میزان قابل قبولی افزایش می یابد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.09 M

بررسی رویکردهای حاکمیت قانون برای اعمال فیلترینگ در فضای مجازی با بحران‌ها و تهدیدهای اجتماعی

حمید میرزایی؛ مهدی شعبان نیا منصور؛ علی اکبر گرجی ازندریانی

دوره 10، ویژه نامه پدافند غیرعامل ، اسفند 1400، ، صفحه 15-27

چکیده

  حاکمیت قانون از جمله مفاهیم مهم حقوق عمومی است که در دهه‌های اخیر در محافل حقوقی، سیاسی و حتی اجتماعی مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. حاکمیت در فضای واقعی قابلیت تحقق و شناسایی آسان‌تری دارد؛ در حالی ...  بیشتر حاکمیت قانون از جمله مفاهیم مهم حقوق عمومی است که در دهه‌های اخیر در محافل حقوقی، سیاسی و حتی اجتماعی مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. حاکمیت در فضای واقعی قابلیت تحقق و شناسایی آسان‌تری دارد؛ در حالی که در فضای مجازی به دلیل ویژگی‌هایی چون غیرملموس، الکترونیکی بودن و همچنین بی‌مفهوم بودن عنصر زمان و مکان تحقق حاکمیت به شکل مرسوم آن ممکن نیست. به‌طور کلی 3 رویکرد حاکمیت قانون در فضای مجازی وجود دارد و نحوه اعمال و تحقق آن به دلیل ویژگی‌های وجودی و ماهیتی فضای مجازی در جوامع مختلف متفاوت و با چالش مواجه است. ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده و نحوه اعمال حاکمیت قانون باعث به‌وجود‌ آمدن تنش‌ها و بحران‌های اجتماعی شده است.   پژوهش‌ حاضر به‌لحاظ هدف کاربردی از منظر ماهیت داده‌ها کمّی و به‌لحاظ روش پیمایشی است. اگرچه مسئله مورد بررسی پژوهش محدود به عرصه مکانی مشخصی نیست و مرتبط با ساختار‌های مدیریتی کلان کشور است، اما جامعه آماری آن نخبگان، خبرگان و کارشناسان سازمان‌های حقوقی مرتبط با موضوع پژوهش در استان همدان است. ابزار تحقیق علاوه بر منابع کتابخانه‌ای پرسش‌نامه محقق ساخته بود که اعتبار آن به روش صوری و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. یافته‌ها نشان داد که بین رویکردهای سنتی(حقوقی)، جدید یا غیرحقوقی و حقوقی بر مبنای فیلترینگ و اصلاح ساختار فنی اینترنت با کاهش بحران و تهدیدهای اجتماعی رابطه وجود دارد. به بیان دیگر، رویکردهای حقوقی و اعمال حاکمیت قانون در فضای مجازی چه از بعد زمانی و چه رویه‌ای سبب کاهش تنش و بحران‌های اجتماعی می‌شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.04 M

تحلیل کیفی نقش فساد اداری در ایجاد بحران‌های اجتماعی: مورد مطالعه اعتراضات دی‌ماه 96 در شهرستان شهرکرد

احمدرضا قربانی مرغملکی؛ رضا حسنوی؛ محمد اسکندری

دوره 10، ویژه نامه پدافند غیرعامل ، اسفند 1400، ، صفحه 60-74

چکیده

  بحران‌های اجتماعی مبین گونه‌ای از بحران ناشی از گسست نظم موجود و ناتوانی نظام اجتماعی در برقراری تعادل دوباره هستند. از جمله این بحران‌ها می‌توان به اعتراضات اجتماعی دی‌ماه ۹۶ اشاره کرد. این اعتراضات ...  بیشتر بحران‌های اجتماعی مبین گونه‌ای از بحران ناشی از گسست نظم موجود و ناتوانی نظام اجتماعی در برقراری تعادل دوباره هستند. از جمله این بحران‌ها می‌توان به اعتراضات اجتماعی دی‌ماه ۹۶ اشاره کرد. این اعتراضات نمایانگر وقوع بحرانی با منشأ اجتماعی فراگیر، وسیع، عمیق و متفاوت با سایر بحران‌های جدایی‌طلبانه، مذهبی و جنبش‌های دانشجویی دهه‌های گذشته بود که توانست در کوتاه‌ترین زمان 100 شهر را نابسامان کند. اینکه نظام اداری به‌عنوان مهمترین خرده‌نظام سیاسی چگونه می‌تواند در ایجاد نارضایتی و تولید بحران اجتماعی نقش خورنده‌ای را دربراندازی حاکمیت ایفا کند، پرسش و هدف اصلی این تحقیق را تشکیل می‌دهد. هدف این مقاله ارائه تحلیلی کیفی از چگونگی نقش فساد اداری در ایجاد بحران‌های اجتماعی است. داده‌ها از طریق انجام مصاحبه‌های عمیق و با روش نمونه‌گیری هدفمند با 23 نفر از افراد خبره و مطلع از چگونگی وقوع اعتراضات دی‌ماه 96 در شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری با بافت چند قومی و گویشی متنوع گردآوری شده است. ­مصاحبه‌های ضبط‌شده پس از پیاده‌سازی و چندین‌بار مرور با استفاده از روش تحلیل مضمون (تحلیل تماتیک) که یکی از فنون تحلیل متون و مصاحبه‌ها در روش کیفی است، بررسی و طبقه‌بندی شد. یافته‌های تحقیق شامل 8 مضمون فراگیر و 26 مضمون سازنده از نقش فساد اداری بر ایجاد بحران‌های اجتماعی است. از طرح بخشی از 460 مضمون پایه به‌دست‌آمده، به علت مشابهت و تکراری بودن امتناع و لزوماً به اهم آن‌ها در بخش یافته‌ها اشاره شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.18 M

نقد و اصلاح طرح به‌کارگیری سازندگان دارای صلاحیت در ساخت ساختمان‌های شهری با رویکرد مدیریت بحران (مطالعه موردی: شهر قزوین)

محمد مهدی اهوازی؛ رضا فرخ زاد؛ پوریا رشوند

دوره 10، شماره 2 ، آبان 1400، ، صفحه 19-30

چکیده

  رفتار ساختمان­ها در برابر وقوع زلزله­های گذشته، نشان­دهنده آسیب­پذیری آن­هاست. به‌کارگیری سازندگان دارای صلاحیت در ساخت ساختمان­ها در راستای کاهش آسیب­پذیری، اطمینان از ایمنی آن­ها ...  بیشتر رفتار ساختمان­ها در برابر وقوع زلزله­های گذشته، نشان­دهنده آسیب­پذیری آن­هاست. به‌کارگیری سازندگان دارای صلاحیت در ساخت ساختمان­ها در راستای کاهش آسیب­پذیری، اطمینان از ایمنی آن­ها در برابر زلزله و درنتیجه مدیریت بحران آن از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. آیین‌نامه اجرایی ماده 33 قانون نظام‌مهندسی ساختمان، مالکین را ملزم به به‌کارگیری سازنده باصلاحیت نموده است؛ ولی مشکل پیش رو، صوری بودن سازندگان دارای صلاحیت و عدم به‌کارگیری آنان است. در این پژوهش ضمن بررسی میزان موفقیت طرح به‌کارگیری سازندگان دارای صلاحیت در ساخت ساختمان­های شهری، به شناسایی نقاط ضعف طرح و اولویت­بندی ضروری­ترین وظایف سازندگان ازنظر صاحب‌کاران پرداخته شده است. با استفاده از پرسشنامه و کسب اطلاعات لازم از سازمان نظام‌مهندسی استان قزوین، میزان موفقیت و نقاط ضعف طرح ازنظر صاحب‌کاران، ناظران و سازندگان دارای صلاحیت حقیقی و حقوقی بررسی شد. همچنین بر اساس نظر مسئولین و خبرگان از مهم­ترین وظایف سازندگان دارای صلاحیت گردآوری، تعیین شاخص­ها و وزن دهی و اولویت­بندی آن­ها با استفاده از پرسشنامه­ای بر اساس مدل لیکرت است. نتایج تحقیق نشان‌دهنده میزان بسیار کم به‌کارگیری سازندگان دارای صلاحیت در ساخت ساختمان­های شهری و تأثیرگذاری عواملی همچون نوع قرارداد و حدود صلاحیت سازندگان (با توجه سطح ساخت‌وساز در هر شهر) در میزان موفقیت طرح است. وزن شاخص­های تعیین‌شده در خصوص مهم­ترین وظایف سازندگان دارای صلاحیت نشان از تأثیر تمامی شاخص­ها در به‌کارگیری سازندگان دارای صلاحیت و اهمیت ویژه آن­ها است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 648.42 K

مدل‌سازی‌ ریاضی استوار برای مسئله ‌مکان‌یابی-مسیریابی-موجودی چندهدفه در شرایط وقوع بحران با درنظر گرفتن عدم قطعیت تقاضا و قابلیت اطمینان تسهیلات

علی اکبر عشقی؛ رضا توکلی مقدم؛ سعدالله ابراهیم نژاد؛ وحیدرضا قضاوتی

دوره 10، شماره 2 ، آبان 1400، ، صفحه 99-115

چکیده

  پاسخگویی سریع به نیازها و ارسال اقلام مورد نیاز به مناطق متأثر از بحران اولویت بسیار بالایی در زمان وقوع آن­‌‌ها دارد. به‌علاوه برنامه‌ریزی با توجه به ذات غیرقطعی شدت بحران و تعداد مناطق آسیب‌دیده ...  بیشتر پاسخگویی سریع به نیازها و ارسال اقلام مورد نیاز به مناطق متأثر از بحران اولویت بسیار بالایی در زمان وقوع آن­‌‌ها دارد. به‌علاوه برنامه‌ریزی با توجه به ذات غیرقطعی شدت بحران و تعداد مناطق آسیب‌دیده برای این مواقع ضروری است. در این پژوهش فازهای آمادگی و پاسخ در چرخه مدیریت بحران به کمک مدل­های برنامه‌ریزی ریاضی چندهدفه تحت شرایط عدم قطعیت مدل‌سازی شده است. این رویکرد دارای دو گام اصلی است که در گام اول یعنی فاز آمادگی مکان بهینه مراکز توزیع امداد و همچنین مراکز درمانی، میزان موجودی کالاهای امدادی برای ذخیره­سازی از تأمین­کنندگان را تعیین کرده و در گام دوم یا فاز پاسخ میزان حمل کالاهای امدادی از نقاط تأمین به مراکز توزیع امداد و از مراکز توزیع به نقاط آسیب­دیده و میزان حمل مصدومان از نقاط آسیب­دیده به مراکز درمانی و بیمارستان­ها را توسط آمبولانس‌ها و حمل هوایی تعیین می‌شود. همچنین پارامترهای اساسی آن مانند تقاضا و تعداد مصدومان با توجه به ماهیت مسئله به‌صورت غیرقطعی مدنظر قرار می­گیرد. درنهایت نیز خرابی تسهیلات تأمین‌کننده و توزیع‌کننده در اثر وقوع بحران در نظر گرفته می‌شود که به‌طور مستقیم در ارائه خدمات آن‌ها تأثیرگذار است. جهت حل مدل ریاضی سه‌هدفه از الگوریتم‌های ژنتیک بر مبنای رتبه‌بندی نا مغلوب‌ها (NSGA-II) و گرگ خاکستری چندهدفه (MOGWO) استفاده می‌شود. با مقایسه نتایج الگوریتم‌های فرا ابتکاری با حل دقیق مشخص می‌شود که این الگوریتم‌ها در مدت‌زمان مناسب دارای عملکرد قابل قبولی هستند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.44 M

عنوان: ارائه الگوی مدیریت رسانه‌های جمعی در مدیریت بحران‌های اجتماعی (مورد مطالعه: تلویزیون)

علی فتاحی؛ علی اکبر امین بیدختی؛ ابوالفضل دانایی

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 113-125

چکیده

  توانایی بالقوه رسانه‌ها در مدیریت بحران اجتماعی با ابزار ارتباط جمعی در سایه مدیریت درست در آنها و بر آنهاست که می‌تواند به صورت بالفعل درآید. بحران در صورت فقدان مدیریت درست می‌تواند آسیب‌های غیرقابل ...  بیشتر توانایی بالقوه رسانه‌ها در مدیریت بحران اجتماعی با ابزار ارتباط جمعی در سایه مدیریت درست در آنها و بر آنهاست که می‌تواند به صورت بالفعل درآید. بحران در صورت فقدان مدیریت درست می‌تواند آسیب‌های غیرقابل جبرانی پدید آورد؛ از این‌رو محقق در این پژوهش که با هدف اصلی در این پژوهش ارائه الگوهای مدیریتی رسانه در تلویزیون در مواجهه با بحران‌های اجتماعی است، مؤلفه‌های مورد نیاز در مدیریت رسانه را در ارتباط با مدیریت بحران اجتماعی مطرح می‌کند. این پژوهش بر مبنای روش داده بنیاد و با فن مصاحبه از مدیران ارشد سازمان صدا و سیمای ج.ا.ا که با روش هدفمند انتخاب شده است، اجرا شد. مبنای نظری این پژوهش بر آرای اندیشمندان مختلف در قالب نظریه مسئولیت اجتماعی، نقش‌های مدیریتی رسانه، نظریه تعادل هایدر، جریان دومرحله‌ای و برجسته‌سازی ارائه شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها هم با تمرکز بر روش داده بنیاد اشتراوس با 3 مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی دسته‌بندی شده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که مدیریت رسانه‌های جمعی در بحران‌های اجتماعی در 4 طبقه مدیریت، جلب اعتماد، بحران و مخاطبان طبقه‌بندی می‌شود؛ به طوری که مقوله‌های مرتبط با هر یک از طبقات شامل مدیریت راهبردی و روانی، مخاطبان عام و خاص، رقابت فضای مجازی و اطلاع‌رسانی معتبر، نوع بحران و شدت بحران در الگوی ارائه‌شده تنظیم شده است. علاوه بر این، نتایج نشان‌دهنده آن است که عواملی مانند سرعت و صداقت در اطلاع‌رسانی، به‌کارگیری روش‌های نوین شناسایی و کاهش آسیب‌های بحران، توجه به اقشار گوناگون جامعه، ترویج روحیه مشارکت، درک مخاطبان و آمادگی مدیران در شرایط بحران به عنوان مؤلفه‌های اثرگذار بر مدیریت رسانه‌های جمعی در بحران‌های اجتماعی به شمار می‌آیند. در مجموع با توجه به ارتباط بین مقوله‌ها در الگوی به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر می‌توان ادعا کرد که این مجموعه عوامل در صورتی که در یک بستر سازمانی مناسب قرار گیرند، قادر خواهند بود عملکرد مدیران رسانه در زمینه برنامه‌ریزی به منظور مقابله با بحران‌های اجتماعی را بهبود بخشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 562.63 K

تشکیل زنجیره امدادرسانی در بحران با رویکرد مکا نیابی چندگانه نقاط انتقال و تسهیلات مطالعه ی موردی مناطق جنوب مرکزی تهران

سیدحسین سیدی؛ سید محمدعلی خاتمی فیروز آبادی؛ مقصود امیری؛ محمدتقی تقوی فرد

دوره 9، شماره 2 ، آبان 1399، ، صفحه 19-31

چکیده

  امدادرسانی به آسیب دیدگان یکی از مهمترین مراحل مدیریت بحران است که باید پیش از رخداد حادثه برای آن برنامه ریزی کرد. امدادرسانیبه موقع و بهره ور خسارات جانی و مالی را به شدت کاهش خواهد داد. با توجه به این ...  بیشتر امدادرسانی به آسیب دیدگان یکی از مهمترین مراحل مدیریت بحران است که باید پیش از رخداد حادثه برای آن برنامه ریزی کرد. امدادرسانیبه موقع و بهره ور خسارات جانی و مالی را به شدت کاهش خواهد داد. با توجه به این ضرورت در این مقاله مدل ریاضی عدد صحیح مختلط دو هدفهمکانیابی چندگانه نقاط انتقال و تسهیلات جهت تشکیل زنجیره امدادرسانی در زمان بحران زلزله ارائه شده که تسهیلات شامل بیمارستان، مرکز امداد،انبار و پناهگاه هستند. غربالگری مجروحین بر اساس سیستم تریاژ، ارائه خدمات درمانی سرپایی به مجروحین سبز در نقاط انتقال، انتقال مجروحین زردبه مراکز امداد، انتقال دوگانه هوایی و زمینی مجروحین قرمز به بیمارستان، توجه به نوع کالای مورد نیاز در هر نقطه و در نهایت اضافه کردن محدودیت بودجه جهت راه اندازی تأسیسات، مفروضات مقاله در توسعه مدل مکان یابی نقاط انتقال و تسهیل است. جهت بررسی کارکرد مدل در شرایط واقعی، مطالعه موردی در مناطق جنوب مرکزی تهران صورت گرفت. مدل یک بار با تعداد تسهیلات مشخص و بار دیگر با در نظر گرفتن محدودیت بودجه حل شد که در حالت دوم نتایج بهتر و کاربردی تری به دست آمد. با افزایش بودجه تعداد نقاط انتقال افزایش پیدا می کند که نشان دهنده اهمیت این تسهیلات درکاهش زمان امدادرسانی است. از این رو تأسیس نقاط انتقال یک راهبرد مؤثر در بهره وری فرآیند امدادرسانی است. توجه به پراکنش بیمارستا ن ها در سطح شهر برای احداث بیمارستا نهای تازه، ایجاد زیرساخت های امداد هوایی در بیمارستان ها، شناسایی ساختمان های مقاوم جهت تغییر کاربری در بحران به عنوان تسهیلات پشتیبان و آموزش فرآیند امدادرسانی به شهروندان از راهکارهای مهم در کارکرد صحیح زنجیره امدادرسانی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.23 M

تحلیل تعامل بین عوامل بحرانی موفقیت در مدیریت بحران با رویکردهای ترکیبی تصمیم گیری چند معیاره فازی

محمود مدیری

دوره 9، شماره 2 ، آبان 1399، ، صفحه 83-98

چکیده

  توجه ناکافی به مدیریت بحران باعث ایجاد خسارات زیادی می شود. بنابراین نیاز به بهبود در تمام فرآیندهای مدیریت بحرانبرای مقابله با بلایا و فاجعه از طریق شناسایی و تعیین تعامل و روابط بین عوامل بحرانی موفقیت ...  بیشتر توجه ناکافی به مدیریت بحران باعث ایجاد خسارات زیادی می شود. بنابراین نیاز به بهبود در تمام فرآیندهای مدیریت بحرانبرای مقابله با بلایا و فاجعه از طریق شناسایی و تعیین تعامل و روابط بین عوامل بحرانی موفقیت بسیار ضروری است. تحقیق حاضر ازلحاظ هدف، تحقیق کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات، توصیفی-اکتشافی است. از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگانعوامل بحرانی موفقیت در مدیریت بحران شناسایی شدند. عوامل شناسایی شده با کسب نظرات 15 نفر از خبرگان سازمان مدیریت بحرانو اساتید دانشگاهی به روش دلفی فازی بوم یسازی و در چهار دسته اصلی «سیستم های فناوری و اطلاعاتی « ،» عملیاتی « ،» سازمانی » و«نیروی انسانی » انتخاب شد. در ادامه داده ها با استفاده از پرسش نامه مقایسات زوجی و به روش میدانی گردآوری و با رویکردهای ترکیبیتصمیم گیری چند معیاره فازی و کدنویسی در نرم فزار اکسل تحلیل داده ها صورت گرفت. در این تحقیق از روش فرآیند تحلیل شبکه ای براساس دیمتل فازی برای تعیین تعامل، وزن دهی و میزان اهمیت عوامل استفاده شده است. یافته های دیمتل فازی نشان داد که عامل اصلی«عملیاتی » بیشترین تأثیر را به ترتیب از عوامل «سازمانی « ،» سیستم های فناوری و اطلاعاتی » و «نیروی انسانی » برای موفقیت در مدیریتبحران می پذیرد و عوامل «سازمانی » موجب بهبود سیستم می شود. عامل اصلی «عملیاتی » و زیرعامل «تیم های واکنش » بیشترین اهمیترا برای موفقیت در مدیریت بحران دارد. با توجه به نتایج این تحقیق انتظار می رود تا مدیران با برنامه ریزی مناسب و توجه کافی به عواملپراهمیت و چگونگی روابط بین آنها عملکرد مدیریت بحران را ارتقا دهند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 899 K

نقش مخازن آب اضطراری به عنوان آب انبارهای نسل تازه در تأمین کمی و کیفی آب شبکه توزیع در مواقع بحرانی

ناصر مهردادی؛ غلامرضا نبی بیدهندی؛ اکبر امامی

دوره 9، شماره 2 ، آبان 1399، ، صفحه 113-125

چکیده

  تأمین آب شرب در مواقع بحرانی از جمله زلزله در کلانشهری همچون تهران مهمترین پارامتر جهت حفظ حیات و تداوم عملیات امدادرسانیاست. در این پژوهش کوشش شد با محوریت یکی از مناطق شش گانه آبفای شهر تهران که عمدتاً ...  بیشتر تأمین آب شرب در مواقع بحرانی از جمله زلزله در کلانشهری همچون تهران مهمترین پارامتر جهت حفظ حیات و تداوم عملیات امدادرسانیاست. در این پژوهش کوشش شد با محوریت یکی از مناطق شش گانه آبفای شهر تهران که عمدتاً دارای بافت فرسوده است، به بررسی انواع روش هایآبرسانی اضطراری در مواقع زلزله پرداخته و در ادامه به صورت ویژه نقش مخازن اضطراری)همیشه در مدار شبکه توزیع( در جهت تأمین کمی و کیفیآب در حداقل سه روز اول وقوع بحران ها را نشان داده تا از آن به عنوان آب انبارهای نسل تازه رونمایی کند.نتایج حاصل از تحلیل ها و مد لسازی های هیدرولیکی انجام شده درباره ابعاد، جزییات اجرایی، نحوه اتصال و استقرار مخازن اضطراری نشانمی دهد که با توجه به گردش مناسب آب در این مخازن می توان در حالت عادی از آنها به عنوان بخشی از شبکه توزیع بهره برد؛ در حالی که در مواقعاضطراری با استفاده از یک شیر هوشمند مخصوص ارتباط مخزن با شبکه توزیع قطع می شود. در این حالت آب ذخیره شده در این مخازن که شعاعیمعادل هزار متر را پوشش خواهند داد، با استفاده از پمپ های دستی، بنزینی و ... خارج و جهت مصرف مردم حادثه دیده توزیع می شود.با توجه به برآوردهای آژانس همکاری های بین المللی ژاپن] 1[ یا جایکا ) JICA ( در صورت وقوع زلزله ای با بزرگی حدود 7 ریشتر، دسترسی حدود چهار میلیون نفر از شهروندان تهران به مدت حدود 82 روز به آب آشامیدنی لوله کشی قطع خواهد شد؛ در صورتی که با اجرای این طرح انتظار می رود جمعیت بی آب به حدود یک میلیون نفر و زمان هم به مدت 30 روز کاهش و موجب صرفه جویی حدود 400 میلیون دلاری در هزینه و خسارات پس از زلزله احتمالی شهر تهران شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.76 M

اولویت بندی نقش پلها در شبکه ی معابر شهری از منظر مدیریت بحران در زمان تخلیه مطالعه ی موردی: شبکه ی شهر اصفهان

محمد علی رهگذر؛ حسین حق شناس؛ شیرین رحیمی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 63-51

چکیده

  اختلال شبکه ی راه کیفیت زندگی استاندارد را در یک جامعه ی عادی به شدت کاهش می دهد و گاهی حتی جان انسان را در یک فاجعه تهدید می کند. شبکه ی حمل ونقل، همچنین نسبت به بلایای طبیعی و انسانی آسیبپذیر است. برای ...  بیشتر اختلال شبکه ی راه کیفیت زندگی استاندارد را در یک جامعه ی عادی به شدت کاهش می دهد و گاهی حتی جان انسان را در یک فاجعه تهدید می کند. شبکه ی حمل ونقل، همچنین نسبت به بلایای طبیعی و انسانی آسیبپذیر است. برای مثال، سقوط پل یا حملات تروریستی در بزرگراه های اصلی می تواند منجر به کاهش قابل توجه دسترسی و افزایش چشمگیر تأخیر در سفر شود. بنابراین درک آسیبپذیری بالقوه ی شبکه های حمل و نقل در اثر چنین حوادث عظیمی به منظور مدیریت خطر آن ها و درنتیجه کاهش اثر اختلالات در تمام جنبه های زندگی شهری و روستایی بسیار مهم است. هدف از این مطالعه، اولویت بندی نقش پلها در شبکه ی معابر شهری از منظر مدیریت بحران در زمان تخلیه است. روش ارائه شده اهمیت پل ها را بر اساس تغییر زمان سفر کل شبکه مشخص می کند. روش پیشنهادی بر روی 78 پل شبکه ی حمل ونقل شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفته شده است. اطلاعات مورد نیاز نظیر شبکه ی حمل ونقل شامل موقعیت جغرافیایی شبکه ی معابر، نوع معبر و تابع عملکرد اصفهان، ماتریس تقاضای سفر در شرایط عادی و توابع هزینه - حجم با استفاده از مطالعات جامع حمل و نقل شهر اصفهان جمع آوری شده است. بر اساس نتایج به دست آمده با سناریوی مناسب، بیشترین حجم ترافیک مربوط به پل های اندیشه، شهیدان امینی و شهید خرازی است. در حالی که با استفاده از روش اولویت بندی براساس تغییر زمان سفر کل شبکه، پل های اندیشه، امام خمینی و پل وحید در رتبه های اول تا سوم قرار می گیرند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.86 M

شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر خشک شدن دریاچه ی ارومیه با استفاده از روش یکپارچه سازی دیمتل و فرایند تحلیل شبکه ای فازی

حسین محمدی؛ کاظم نصیری کاشانی؛ سحر ملکی؛ هما رستمی

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 13-26

چکیده

  خشک شدن دریاچه ی ارومیه عوارض جبران ناپذیری بر محیط زیست منطقه خواهد داشت. در این پژوهش با توجه به ضرورتمسئله، پس از مطالعه و شناسایی عوامل مؤثر بر خشک شدن دریاچه ی ارومیه، مدلی مفهومی با ساختار شبکه ای ...  بیشتر خشک شدن دریاچه ی ارومیه عوارض جبران ناپذیری بر محیط زیست منطقه خواهد داشت. در این پژوهش با توجه به ضرورتمسئله، پس از مطالعه و شناسایی عوامل مؤثر بر خشک شدن دریاچه ی ارومیه، مدلی مفهومی با ساختار شبکه ای ارائه می شود که به دلیلوابستگی عوامل مدل مفهومی به یکدیگر، برای بررسی میزان اثرگذاری و اثرپذیری و تعیین ضرایب اهمیت نسبی و رتبه بندی آ نها از روشیکپارچه سازی دیمتل و فرایند تحلیل شبک های فازی استفاده می گردد. نتایج حاکی از آن است که در سطح معیارهای اصلی «بعد مدیریتی »دارای بیشترین شدت اثرگذاری و بیشترین ضریب اهمیت نسبی است. همچنین در بخش زیرمعیارها «عدم تدوین برنامه ی استراتژیکدر حوزه ی نگهداشت دریاچه در سال های گذشته و به روزرسانی آن » از لحاظ شدت اثرگذاری رتبه ی نخست و «عدم اعتقاد مدیران، بهمحیط زیست و توجه به اهداف کوتاه مدت » بیشترین ضریب اهمیت نسبی را به خود اختصاص داده است. با توجه به نتایج حاصله لازم استنگرش مدیران اجرایی تغییر یابد و از توجه صرف به منافع اقتصادی به سمت حفظ محیط زیست و تلاش برای نگهداشت آن، گرایش یابد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 876.71 K

پهنه‏ بندی خطر زمین‏ لرزه در حوزه ‏‏ی شهری نورآباد ممسنی فارس برای مدیریت بحران شبکه‏ ی گاز، با استفاده از مدل AHP در محیط GIS

سید علی المدرسی؛ سیده الهه منصوریان

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 81-94

چکیده

  رفتار خطوط لوله‏های گاز در زلزله‏های گذشته نشان‏دهنده‏ی آسیب‏پذیری آن‏ها در برابر زلزله است. بر این اساس پهنه‏بندی مناطق از نظر میزان خطرپذیری زلزله و شناسایی این مناطق خطر و مقاوم‏سازی ...  بیشتر رفتار خطوط لوله‏های گاز در زلزله‏های گذشته نشان‏دهنده‏ی آسیب‏پذیری آن‏ها در برابر زلزله است. بر این اساس پهنه‏بندی مناطق از نظر میزان خطرپذیری زلزله و شناسایی این مناطق خطر و مقاوم‏سازی این خطوط در برابر زلزله مخصوصاً در مناطق لرزه‏خیز با خطر بالا از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. این پژوهش با استفاده از مدل AHP و با به‏کارگیری نرم‏افزارهای ArcGIS و Expert Choice به پهنه‏بندی خطر زمین‏لرزه در منطقه‏‏ی مورد مطالعه و بررسی موقعیت خطوط لوله‏ی گاز در پهنه‏های خطر می‏پردازد. معیارهای مؤثر در محاسبه‏ی خطرپذیری عبارت‏اند از: لیتولوژی، شیب، فاصله از گسل، فاصله از کانون زلزله، لایه‏ی ارتفاع که پس از وزن‏دهی در محیط GIS، تلفیق گردیده و منطقه‏ی مورد مطالعه از نظر میزان خطر زلزله به چهار منطقه پهنه‏بندی شد. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که در شهرستان ممسنی به ترتیب 9، 45، 30 و 16 درصد از منطقه‏ی مورد مطالعه در طبقه‏ی خطر کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است و شهر نورآباد به ترتیب 32، 67، 1 درصد در منطقه‏ی خطر متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار می‏گیرد. انطباق لایه‏ی خطوط لوله‏ی گاز نورآباد با نقشه‏ی پهنه‏بندی نتایج نشان داد که ۶۱ درصد از خط لوله‏ها در پهنه‏ی با خطر متوسط و ۳۹ درصد در پهنه‏ی خطر زیاد قرار می‏گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.77 M

تحلیل روابط بین‏ سازمانی در مدیریت بحران در شهر اصفهان

زهره عبدی دانشپور؛ علیرضا فلاحی؛ داریوش مرادی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 25-37

چکیده

  کارآمدی مدیریت بحران ارتباط مستقیم با هماهنگی و همکاری در روابط بین‏ سازمانی دارد. در کشور ایران با وجود رخ‏ دادن بحران‏های مختلف و احتمال رخ‏دادهای آتی، از تحلیل روابط بین ‏سازمانی در ایجاد ...  بیشتر کارآمدی مدیریت بحران ارتباط مستقیم با هماهنگی و همکاری در روابط بین‏ سازمانی دارد. در کشور ایران با وجود رخ‏ دادن بحران‏های مختلف و احتمال رخ‏دادهای آتی، از تحلیل روابط بین ‏سازمانی در ایجاد هماهنگی و همکاری در مدیریت بحران، برنامه‏ریزی و مدیریت شهری بهره‏گیری نشده‏ است. برای تحلیل روابط بین‏ سازمانی در مدیریت بحران، نشت نفت خام در رودخانه‏ی زاینده‏رود در سال 1387 ﻫ. ش. به‏منزله‏ی نمونه‏ی‏ موردی پژوهش انتخاب شده است که در آن واکنش اضطراری نیازمند سرعت عمل و هماهنگی گسترده بین سازمان‏های درگیر در مدیریت بحران بود. اهداف مقاله ردیابی سازمان‏هایی است که در یک وضعیت بحرانی چون «بحران نشت نفت خام در رودخانه‏ی زاینده‏رود» دخالت داشتند و همچنین بررسی روابط بین سازمانی آن‏ها و کارآمد نمودن روابط بین سازمانی در مدیریت بحران مورد نظر است. به این منظور، در چارچوب یک پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و تحلیلی ـ تجویزی و با بهره ‏جستن از روش‏های بازبینی متون، تحلیل مستند متون نوشتاری، تحلیل محتوای متون حاصل از انجام مصاحبه‏ و نیز اولویت‏بندی نقش سازمان‏ها، عوامل سببی و زمینه‏ای روابط بین سازمانی، چارچوب‏‏های نظری زیرکار و نوع روابط بین سازمانی در مدیریت بحران واکاوی شدند. بازیگران این رویداد، نخست سازمان اصلی (مدیریت بحران استانداری اصفهان)، دوم سازمان‏هایی که نقش مؤثر داشتند و سوم سازمان‏هایی که نقش نسبتاً مؤثر داشتند، هستند. نوع روابط بین سازمانی در مدیریت این بحران از نوع اتحادیه‏ی تجاری است. چارچوب‏های نظری برای تحلیل روابط بین‏ سازمانی به ترتیب رهیافت یادگیری سازمانی و رهیافت نهادی هستند که بر پایه‏ی آن‏ها امکان افزایش هماهنگی بین سازمانی و نیز افزایش توان مدیریت روابط بین سازمانی در مقابله با بحران فراهم می‏شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 627.78 K

سنجش ظرفیت های تاب آوری در مجموعه ی شهری قزوین

هاشم داداش پور؛ زینب عادلی

دوره 4، شماره 2 ، بهمن 1394، ، صفحه 73-84

چکیده

  در سال‏های اخیر، مطالعه درباره‏ ی مفاهیم تاب‏ آوری در مقیاس‏های شهری و منطقه‏ ای توجه ویژه‏ای را به خود جلب کرده است، هرچند سطح و تعداد این مطالعات در مقیاس شهری بیش از مطالعات انجام ‏شده در ...  بیشتر در سال‏های اخیر، مطالعه درباره‏ ی مفاهیم تاب‏ آوری در مقیاس‏های شهری و منطقه‏ ای توجه ویژه‏ای را به خود جلب کرده است، هرچند سطح و تعداد این مطالعات در مقیاس شهری بیش از مطالعات انجام ‏شده در مقیاس‏های بالاتر است. از این رو، خلأ این دسته از مطالعات در حوزه‏ ی مطالعات منطقه‏ ای نمایان است. به‏ ویژه در کشور ایران، با وجود برخی مطالعات در زمینه‏ ی متون نظری در مقیاس شهری، هنوز مطالعه‏ ی عمیق و جامعی بر روی مفهوم تاب‏ آوری در بعد منطقه ‏ای صورت نپذیرفته است. هدف اصلی مقاله ارزیابی و مقایسه‏ ی مقادیر شاخص ‏های ابعاد مختلف تاب‏ آوری منطقه‏ ای در سطح مجموعه‏ ی شهری قزوین با حد بهینه‏ ی مقادیر این شاخص‏ها در سطح جهانی است. به منظور تعریف حد بهینه در این پژوهش، چنین فرض شد که مقدار عددی هر شاخص در مناطقی در سطح جهان را که تا کنون در آن‏ها بحران‏های متعددی اتفاق افتاده که در برابر آن تاب‏ آور بوده‏ اند (نظیر ژاپن و کالیفرنیا) می ‏توان حد بهینه‏ ی تاب‏ آور بودن هر شاخص در نظر گرفت. روش تحقیق مقاله توصیفی ـ تحلیلی ـ تطبیقی است. در این راستا، پس از مروری بر متون نظری و تجربی حاکم بر تاب‏ آوری، به ارائه‏ ی مدلی مفهومی برای ارزیابی میزان تاب‏ آوری در سطح مناطق پرداخته شد. آن‏گاه، با تعریف معیارها و شاخص‏ها در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، نهادی و کالبدی ـ فضایی، میزان تاب‏آوری در مجموعه‏ی شهری قزوین با حد بهینه‏ی آن‏ها مقایسه شد. داده‏ها از طریق سالنامه‏های آماری و طرح مصوب مجموعه‏ی شهری قزوین و اطلاعات حاصل از سرشماری ژاپن و کالیفرنیا، که در مقالات مشابه آمده است، جمع‏آوری شد. در مورد معیارهای نهادی ـ اجتماعی (سرمایه‏ی اجتماعی)، 384 پرسشنامه به صورت تصادفی ساده توزیع و درصد آن‏ها محاسبه شد. نتایج یافته‏ها حاکی از آن است که در بین ابعاد مختلف تاب‏آوری، مجموعه‏ی شهری قزوین به لحاظ ابعاد نهادی (با 48 درصد فاصله از حد بهینه) و سپس ابعاد کالبدی ـ فضایی (با 45 درصد فاصله از حد بهینه) وضعیت نامناسب‏تری دارد. در بین شاخص‏ها نیز، به غیر از دو شاخص «جمعیت زنان» و «جمعیت بالای 65 و زیر 6 سال»، از بعد اجتماعی و «مساحت مراکز اشتغال در بخش صنعت و کشاورزی» از بعد کالبدی ـ فضایی باقی شاخص‏ها از حد بهینه پایین‏تر است. اما در این میان، شاخص «نسبت تخت‏های بیمارستان به جمعیت» مربوط به بعد تاب‏ آوری کالبدی ـ فضایی، «سرمایه‏ ی اجتماعی» از بعد تاب‏ آوری اجتماعی، «مساحت مراکز کسب‏ وکار بزرگ‏ مقیاس» از بعد تاب‏ آوری اقتصادی و شاخص «عملکرد نهادی» از بعد تاب‏ آوری نهادی وضعیت نامناسب‏تری دارند و باید در اولویت برنامه‏ ریزی قرار گیرند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 924.21 K

بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت نیروهای داوطلب مردمی در زمان بحران

فرهاد باباخانی؛ محمد یزدانی‌نسب؛ مهدی نوری

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 5-13

چکیده

  پژوهش حاضر تلاشی است در جهت بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در زمان بحران. بنابراین ابتدا تعریفی از مشارکت و بحران به صورت مفهومی ارائه شد. سپس با مرور پیشینه و تئوری‌های موجود در این زمینه، چهار متغیر ...  بیشتر پژوهش حاضر تلاشی است در جهت بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در زمان بحران. بنابراین ابتدا تعریفی از مشارکت و بحران به صورت مفهومی ارائه شد. سپس با مرور پیشینه و تئوری‌های موجود در این زمینه، چهار متغیر اعتماد اجتماعی، انزوا، پایگاه طبقاتی و احساس آنومی تبیین‌کننده‌های مشارکت شناخته شدند. پژوهش حاضر بر مبنای روش پیمایش استوار است. ابزار سنجش پرسشنامه است و برای تعیین حجم نمونه از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای با استفاده از روش سهمیه‌ای و تصادفی استفاده شده است. حجم نمونه نیز 319 نفر شهروند تهرانی است. نتایج آزمون‌های توصیفی از میانگین نسبتاً بالای تمایل مردم به مشارکت در هر دو بعد خبر می‌دهد؛ به طوری که میانگین مشارکت در زمان جنگ 55/65 و در حوادث طبیعی94/68 است. نتایج آزمون‌های آماری تحلیلی نیز در نهایت سه متغیر احساس آنومی، اعتماد اجتماعی و انزوای فردی را مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر مشارکت مردم در زمان بحران معرفی می‌کنند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 321.46 K

مقایسه‌ی ظرفیت‌های نظام ساختمانی LSF با ICF برای ایجاد اسکان موقت در شرایط بحران پس از زلزله

محمدرضا بمانیان؛ نجمه بختیاریان

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 43-50

چکیده

  سکونت یافتن، امری ضروری برای انسان است؛ تا آنجا که گردانندگان جوامع مختلف تلاش می‌کنند تا با فراهم کردن تسهیلات لازم، امکان دستیابی به آن را برای همگان فراهم کنند. این موضوع به هر شکل که مطرح گردد، نیازمند ...  بیشتر سکونت یافتن، امری ضروری برای انسان است؛ تا آنجا که گردانندگان جوامع مختلف تلاش می‌کنند تا با فراهم کردن تسهیلات لازم، امکان دستیابی به آن را برای همگان فراهم کنند. این موضوع به هر شکل که مطرح گردد، نیازمند مطالعه، بررسی، تحلیل و ارزیابی است؛ به طوری که در هر شرایطی بتوان برای اسکان افراد برنامه‌ریزی کرد. اسکان موقت پس از زلزله نیز یکی از همین شرایط است. با توجه به شدت تخریب ایجاد شده در ساختمان‌ها که آن‌ها را به مکان‌هایی ناامن برای ادامه‌ی زندگی تبدیل می‌کند، اقدامات لازم برای بازسازی‌ها صورت می‌گیرد. اما این امر در بسیاری موارد به زمان نیاز دارد و تا زمان بازسازی ساختمان‌های مسکونی، بازماندگان نیاز به محیطی موقت برای اسکان دارند. در نظر داشتن عواملی چون نیاز به حجم بالایی از سکونتگاه‌ در مدت زمانی کوتاه پس از زلزله، ویژگی‌های اسکان موقت بسته به شرایط زمانی و مکانی سانحه و خصوصیات مشترک آن با سکونتگاه دائم، اهمیت استفاده از نظام‌های ساختمانی و روش‌های ساخت سریع سکونتگاه موقت را روشن می‌سازد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با مرور ویژگی‌های اسکان موقت به اولویت‌بندی این ویژگی‌ها از نظر اهمیت می‌پردازد و سپس با طرح سؤالاتی متناسب با ویژگی‌های پیش‌گفته دو نظام ساختمانی LSF و ICF را مورد مقایسه قرار می‌دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 331.84 K

بررسی حقوق شهروندی در وضعیت بحران مطالعه ی تطبیقی حقوق ایران، فرانسه و آمریکا

سعدالله فغان نژاد؛ مهدی نوری

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 69-81

چکیده

  اصول نظام حقوق شهروندی نظامی خاص است که ممکن است از هر کشوری به کشور دیگر و هر جامعه‌ای به جامعه‌ی دیگر متفاوت باشد. عوامل متعددی همچون دین، مذهب، اعتقادات، آداب و رسوم، وضعیت جغرافیایی و وضعیت اقتصادی ...  بیشتر اصول نظام حقوق شهروندی نظامی خاص است که ممکن است از هر کشوری به کشور دیگر و هر جامعه‌ای به جامعه‌ی دیگر متفاوت باشد. عوامل متعددی همچون دین، مذهب، اعتقادات، آداب و رسوم، وضعیت جغرافیایی و وضعیت اقتصادی می‌تواند در تهیه و تدوین قانون حقوق شهروندی تأثیرگذار باشد. در قانون اساسی ایران یک فصل به حقوق ملت اختصاص داده شده اما تکالیف شهروندان بیان نشده است. در زمینه‌ی حقوق شهروندی قانون بسیار مختصری در کشور ما موجود است که درخصوص حقوق اولیه ضعیف است و برخی مسائل مهم را نیز در بر نمی‌گیرد. حال در زمان بحران که اصول حقوق شهروندی و حقوق بشر در معرض خطر قرار می‌گیرد برای حراست از حقوق شهروندان به‌‌نظر می‌رسد به یک قانون کامل‌تر و جامع‌تر در این زمینه نیاز مبرم داریم. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 356.97 K