مقایسه‏ی دو روش تعیین مناطق مستعد خطر زمین‏لغزش در آبخیز زیارت استان گلستان

عبدالله زاده, علی; اونق, مجید; سعدالدین, امیر; مصطفی زاده, رئوف

مقایسه‏ی دو روش تعیین مناطق مستعد خطر زمین‏لغزش در آبخیز زیارت استان گلستان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

² دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

⁴ استادیار ،گروه مرتع و آبخیزداری ،دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ،دانشگاه محقق اردبیل ،اردبیل، تهران.

چکیده

زمین‏لغزش از حوادث غیرمترقبه‏ای است که در مناطق مختلف کشور خسارات مالی و جانی زیادی به بار آورده است. حوزه‏‏های شمالی کشور از جمله مناطق مستعد وقوع زمین‏لغزش است و دخالت‏های انسانی نیز موجب تشدید این خطر و خسارت‏های آن شده است. در این پژوهش تعیین مناطق مستعد زمین‏لغزش با مدل دومتغیره‏ی وزنی AHP و مدل غیروزنی LRNF در آبخیز زیارت گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت. با بازدیدهای میدانی و اطلاعات محلی، نقشه‏ی پراکندگی زمین‏لغزش تهیه گردید. با مرور منابع و بررسی شرایط آبخیز زیارت، چهار عامل فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، بارش و زمین‏شناسی به‏منزله‏ی عوامل مؤثر بر زمین‏لغزش انتخاب و نقشه‏های خطر لغزش با پنج کلاس تهیه شدند. بر اساس نتایج، در مدل دو متغیره حدود 4/4 درصد مساحت منطقه در پهنه‏ی خطر خیلی‏زیاد و 5/14 درصد در پهنه‏ی خیلی‏کم، و در مدل غیروزنی LNRF حدود 6/14 درصد از مساحت منطقه در پهنه‏ی خطر خیلی‏زیاد و 8/8 درصد در پهنه‏ی خیلی‏کم قرار می‏گیرند. مقایسه‏ی پهنه‏های خطر در هر دو روش پهنه‏بندی خطر زمین‏لغزش، با استفاده از شاخص نسبت تراکمی (DR)، نشان داد که با افزایش درجه‏‏‏ی خطر، قابلیت تفکیک میان پهنه‏های خطر افزایش می‏یابد که نشان‏دهنده‏ی قابلیت شاخص مذکور در مقایسه‏ی نتایج است. ارزیابی صحت مدل بر اساس شاخص‏ جمع مطلوبیت (QS) و شاخص دقت (P) به ترتیب در مدل آماری دو متغیره‏ی وزنی AHP به میزان 81/0 و 96/0 در مدل غیروزنی LNRF حدود 27/0 و 89/0 است، که بر این اساس مدل آماری دو متغیره‏ی وزنی AHP به‏منزله‏ی مدل برتر معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of two landslide-prone area determination methods in Ziarat Watershed, Golestan Province

نویسندگان [English]

ali abdollahzadeh ¹
Majid Ownegh ²
Amir Sadoddin ³
Rauf Mostafazadeh ⁴

¹ M.Sc. Gratuated, Watershed Mangement Engineering, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

² Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

³ Associate Professor, Dept. of Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.

⁴ Assistant professor, Dept. of watershed, Mohaghegh Ardabili University, ardabil, Iran.

چکیده [English]

Landslide has caused great financial losses and casualties. Northern basins of Iran are prone to landslide occurrence and human interference also increased the risk of its large losses. In this study landslide-prone areas were evaluated using Bivariate Weighted AHP model and Non-wighted LRNF model in Ziarat Watershed, Gloestan Province. The landslide distribution was prepared through field survey. According to literature review and watershed conditions four factors of distance from fault, distance from drainage, rainfall and geology, were selected as factors affecting landslide and hazard maps for five classes were prepared. The results showed that the bivariate statistical model assigned 4.4% of the area prone to severe landslide hazard, and 14.5% was located in very low hazard class. While, the non-weighted LNRF model explicate 14.6% of the area in high hazard, and 8.8% of the area assigned as very low hazard class. In order to compare the hazard classes the Density Ratio (DR) was calculated in both landslide hazard maps. According to the results, the hazard classes were increased in high hazard levels. Thus, the employed models can determine the hazard classes in an acceptable manner. The validity of the bivariate weighted AHP model results were 0.81 and 0.96 based on the quality sum (Qs) and the precision index (P) indices, respectively. Also the value of Qs and P were 0.27 and 0.89 for non-weighted LRNF model. Based on the results, the weighted AHP model model is introduced as superior.

کلیدواژه‌ها [English]