نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استاد گروه ژئومورفواوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 دانشیار گروه ژئومورفواوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 دانش آموخته کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
4 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
زلزله یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی بسیاری از شهرهای ایران به شمار می‌آید. در این رابطه، ارزیابی مکانی و ریزپهنه‌بندی آسیب‌پذیری لرزه‌ای شهرها از الزامات اساسی در برنامه‌ریزی کاهش اثرات زلزله محسوب می‌شود. در پژوهش حاضر، آسیب‌پذیری لرزه‌ای کلان‌شهر کرمانشاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. عبور سه خط گسلی مهم از مجاورت و داخل محدوده شهر کرمانشاه باعث زلزله‌خیزی این منطقه شهری شده است. یکی از اقدامات اساسی به منظور کاهش آسیب‌پذیری شهر کرمانشاه نسبت به خطر زلزله ارزیابی و پهنه‌بندی لرزه‌ای شهر می‌باشد تا از این طریق نسبت به برنامه‌ریزی‌های کاهش اثرات زلزله اقدام شود. در این زمینه از 11 متغیر موثر بر آسیب‌پذیری لرزه‌ای شهر استفاده شد. این متغیرها عبارتند از: فاصله از گسل‌ها، شیب، لیتولوژی، تراکم جمعیت، کاربری اراضی، تراکم مسکونی، شبکه‌های ارتباطی اصلی شهر، دسترسی به بیمارستان‌ها، شعاع عملکردی ایستگاه‌های آتش‌نشانی، فاصله از تأسیسات خطرزا و دسترسی به فضاهای باز شهری. برای ترکیب این متغیرها از تکنیک تاپسیس فازی در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان‌دهنده این است که در حدود 32 درصد از مساحت شهر کرمانشاه در کلاس آسیب‌پذیری زیاد و بسیار زیاد قرار گرفته است. محلات واقع در قسمت‌های مرکزی شهر(هسته اولیه شهر) از آسیب‌پذیرترین محلات شهری کرمانشاه نسبت به مخاطره زلزله به شمار می‌آیند. در این زمینه عواملی مانند مجاورت با گسل‌های حاشیه جنوبی شهر، تراکم بالای جمعیتی، تراکم بالای مسکونی، حاشیه‌نشینی، وجود بافت فرسوده شهری و فقدان یا کمبود شدید فضاهای باز شهری از جمله مهم‌ترین دلایل آسیب‌پذیری بالای این محلات نسبت به زلزله محسوب می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Modeling and Zoning the Earthquake Risk Using Fuzzy TOPSIS Model (Case Study: Kermanshah City)
نویسندگان [English]
- Aghil Madadi 1
- sayyad Asghari 2
- Zahra Zaremand 3
- Ehsan Ghale 4
1 Professor, Department of Geomorphology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 Associate Professor, Department of Geomorphology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
3 Graduate of Geomorphology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
4 PhD student in Geomorphology, University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]
The earthquake is one of the most important environmental hazards in many Iranian cities. In this regard, spatial assessment and micro-zoning of seismic vulnerability of cities are essential requirements in earthquake mitigation planning. In the present study, seismic vulnerability of Kermanshah metropolis is investigated. Crossing three important fault lines in the vicinity of Kermanshah city has caused earthquake hazard in this urban area. One of the main measures to reduce the vulnerability of Kermanshah city to earthquake risk is seismic assessment and zoning of the city in order to implement earthquake mitigation plans. In this context, 11 variables affecting the seismic vulnerability of the city were used. These variables are: fault distance, slope, lithology, population density, land use, residential density, and major communication networks, access to hospitals, operating radius of fire stations, and distance from hazardous facilities, and access to urban open spaces. Fuzzy TOPSIS technique was used to combine these variables in the context of GIS. The results show that about 32% of the area of Kermanshah is in a very high vulnerability class. Neighborhoods located in the central part of the city (the core of the city) are among the most vulnerable to earthquake hazards in Kermanshah. In this context, factors such as proximity to faults in the southern margin of the city, high population density, high residential density, marginalization, the presence of worn urban texture, and the lack or severe shortage of open urban spaces are among the most important causes of high vulnerability of these neighborhoods.
کلیدواژه‌ها [English]
- Vulnerability
- Earthquake
- GIS
- Fuzzy TOPSIS Model
- Kermanshah
)