نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار ، گروه مدیریت، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران.
2 پژوهشکده محیط زیست، دانشگاه تبریز
3 استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، پردیس نازلو، ارومیه، ایران.
4 دانشیار، مجتمع دانشگاهی پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر،تهران ،ایران.
چکیده
سیل ازجمله بلایای طبیعی است که در صورت رخداد می‌تواند خسارات گسترده جانی و مالی به جوامع تحمیل نماید. این در حالی است که نگرش‌های جاری و حاکم بر مدیریت بحران عمدتاً بر مدیریت ریسک مبتنی بر رویکرد مقاومتی توجه دارند و حال‌آنکه رویکرد سازگار با در نظر گرفتن عدم قطعیت‌ها و مبتنی بر تاب‌آوری می‌تواند نقش بسیار مؤثری بر میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های انسانی در برابر این مخاطره بحران‌زا داشته باشد. ضروری است با تلفیق این دو رویکرد، عدم قطعیت پارامترهای وقوع سیلاب از طریق چارچوب‌های تصمیم‌گیری مدیریت شود و استفاده از ابزارهای تصمیم‌گیری چندمعیاره است که می‌تواند دیدگاه‌ها، اهداف، گزینه‌های عملی و معیارهای ارزیابی ذی‌نفعان را در نظر بگیرد. بر این اساس در گفتگوهای گروهی متمرکز، مجموعه فعالیت‌های مدنظر مدیریت بحران سیلاب بر اساس تلفیق دو رویکرد استخراج و به سه دسته قبل، حین و پس از وقوع سیلاب تقسیم شدند. سپس وزن این گزینه‌ها با استفاده از تلفیق رویکرد تحلیل شبکه اجتاعی و تصمیم‌گیری چندمعیاره محاسبه و اقدامات با اولویت‌های اول تا سوم در هر سه دسته ارائه شدند و موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد رویکرد سازگار با محیط‌زیست (مبتنی بر تاب‌آوری) در مدیریت و کاهش خطرات سیلاب در عمده موارد موردتوجه کارشناسان قرارگرفته است که نشانگر حرکت متخصصین از اتکای صرف به رویکرد مقاومتی و سازه‌ای به سمت رویکرد سازگار برای در نظر گرفتن عدم قطعیت‌ها خصوصاً اثرات تغییر اقلیم است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Social Network Analysis based Multi-Criteria Decision Making for Assessment of Flood Risk Management Alternatives
نویسندگان [English]
- Masoumeh Zibarzani 1
- Morteza Firouzi 2
- Behzad Hessari 3
- Mohammad Ali Nekooie 4
1 Assistant Professor, Deprtment of Management, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
2 Institute of Environment, University of Tabriz
3 Assistant Professor, Water Engineering Deprtment, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran
4 Assistant Professor, Malek Ashtar University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Flood is a natural disaster that once occur, could cause serious financial damage and widespread human losses. Conventional approaches to flood risk management are mostly resistance-based. However, a resilience-based approach, taking into account uncertainties and can play a very effective role in the resilience of human settlements against this critical risk. It is essential to combine these two approaches to manage flood uncertainty through decision-making frameworks, and to use multi-criteria decision tools that can consider perspectives, goals, practical options, and stakeholder evaluation criteria. Accordingly, in focused group discussions, a hybrid set of flood crisis management alternatives were extracted and divided into three stages; pre-crisis, crisis response and post-crisis. The weights of these options were then calculated using a combination of social network analysis approach and multi-criteria decision making, and top three alternatives of each category were presented and examined. The results showed that the resilience-based approach in flood risk management has been considered by experts in cases that indicate the movement of experts from relying solely on a resistance-based approach to an adaptive approach to consider uncertainties, especially the effects of climate change.
کلیدواژه‌ها [English]
- Social network analysis
- Multi Criteria Decision Making
- Flood risk management
- Resilience
- Emergency management
)