ارزیابی کیفیت معماری ـ اقلیمی مساکن پس از سانحه‌ی روستای روشنق استان اردبیل بعد از زمین‌لغزش سال 1357

محمدزاده, رحمت; رضایی, ناهیده; محمدزاده, نگار

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد-دانشگاه تبریز

² دانشگاه کاشان

³ دانشگاه تبریز

چکیده

یکی از مسائل کالبدی سکونتگاه‌های روستایی، ضعف بناهای مسکونی در برابر بلایای طبیعی است. به‌دنبال رانش زمین در روستای روشنق از توابع شهرستان اردبیل، موقعیت جغرافیایی این روستا جابه‌جا شد و خانه‌های جدید برای اسکان آسیب‌دیدگان در این روستا احداث گردید. با این حال، قریب به اتفاق این مساکن در طول زمان تغییرات زیادی پذیرا شدند. این مطالعه درصدد درک مسئله و ارزیابی کیفیت اقلیمی و معماری مساکن پس از سانحه و الحاقات بعدی است. مقاله‌ی حاضر به روش پیمایشی و از نوع توصیفی- مقطعی انجام گرفت. هشت خانوار ساکن به صورت نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. در کنار مطالعات متعارف کتابخانه‌ای از مصاحبه، مشاهده، عکس و برداشت از فضاهای مختلف مساکن و تغییرات آن‌ها در طول زمان استفاده شده و برای ارزیابی‌های اقلیمی نیز از شاخص ماهانی و تقویم نیاز اقلیمی با به‌کارگیری طیف لیکرت استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان از پاسخ‌گو نبودن مساکن احداثی به نیازها و خواسته‌های روستاییان دارد؛ به گونه‌ای که بخش پیش‌ساخته‌ی پلان‌ها در مؤلفه‌ی اقلیمی با کسب رتبه‌ی 108 از 240 امتیاز و در مؤلفه‌های معماری با کسب 109 از 320 امتیاز، ضعیف و پلان بخش‌های الحاقی در بحث اقلیمی با کسب رتبه‌ی 136 از 240 امتیاز و در معماری با کسب 160 از 320 امتیاز، متوسط ارزیابی شدند که با انجام اقداماتی چون در نظر گرفتن الزامات اقلیمی و اجتماعی در طراحی خانه‌ها، برنامه‌ریزی و سازماندهی طراحی‌ها و غیره می‌توان به بهبود آن‌ها یاری رساند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23453915.1396.6.1.8.0

عنوان مقاله [English]

Assessment of the Architectural– Climatic Quality of Post-Disaster Housing in the Rowshanaq Village of Ardebil Province after the Landslips of 1977

نویسندگان [English]

RAHMAT MOHAMMADZADEH ¹
NAHIDEH REZAEI ²
NEGAR MOHAMMADZADEH ³

¹ ASSOCIATE PROFESSOR OF ARCHITECTURE. TABRIZ UNIVERSITY

چکیده [English]

One of the physical form problems in rural settlements, is inappropriate resistance of residential buildings against natural disasters. After the landslips of 1977 in the Rowshanaq village of Ardebil province, its geographical location was moved and post-disaster houses were erected for victims, but those houses were altered vastly. This paper aims to assess the architectural quality of post-disaster houses and their further attachments. In this regard, cross sectional survey-descriptive method will be used for analyses of 8 randomley selected families. The survey has been done by interviewing and answering to the five scales of Likert and the scores have been obtained by the analysis of descriptive statistics. It was revealed that post-disaster houses do not suffice to satisfy all the needs of users. According to the survey, original plans of post-disaster houses scored 108 out of 240 in climatic component quality and got 109 scores out of 320 in architecture quality, so were appraised as weak; however modified plans were appraised as mediocre by getting 136 scores out of 240 in climatic component and 160 scores out of 320 in architecture component quality. The weaknesses can be improved by corrective actions like: consideration of climatic and social requirements in designings, strategic planning and organizational design approach, etc

کلیدواژه‌ها [English]

Post-disaster housing
Reconstruction
Architecture
Rowshanaq Village

مراجع

1. شمس‌الدینی، حسین (1387). جایگاه مسکن روستایی در تأثیرپذیری تغییرات کالبدی- فضایی روستاها از محیط‌های شهری. مسکن و انقلاب، شماره‌ی 124.

2. معاونت بازسازی و مسکن روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان یزد.

http://whc.unesco.org/en/activities/637/(accessed 10 NOV 2015).

3. Köse, A. )1988). Afet Konutlarinin Kullanıcı Sistemine Uygunluğunun Araştırılması. Unpublished master’s thesis, Gazi University, Ankara. Turkey.

4. شورای اسلامی روستای روشنق، 1394.

5. مرکز آمار ایران (1385). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. شناسنامه آبادی کشور، استان اردبیل، شهرستان اردبیل، تهران: مرکز آمار ایران، دفتر ریاست، روابط عمومی و همکاری‌های بین‌الملل.

google earth (software)6. برنامه‌ی گوگل ارث

7. Dikmen, N.) 2005(. A Provision Model and Design Guidlines for Permanent Post-Disaster Housing in Rural Areas of Turkey Based on an Analysis of Reconstruction in Çankiri. Unpublished master’s thesis, Middle East Technical University, Ankara. Turkey.

8. Duyne Barenstein, J. (2026). Housing reconstruction in post-earthquake Gujarat (A comparative analysis), Commissioned and published by the Humanitarian Practice Network at ODI, Overseas Development Institute, London, United Kingdom.

9. Arshad, SH and Athar, S. (2013). Rural Housing Reconstruction Program Post-2005 Earthquake. Learning from the Pakistan Experience (A Manual for Post-Disaster Housing Program Managers).Copyright by The International Bank for Reconstruction and Development. Printing and Manufactured in Washington, DC.

10. میری، سیدحسن؛ شاکری‌ زاده ‌ابیانه، عباس (1391). از بردیه تا ساریه: تجربه‌ی بازسازی روستاهای جنگ‌زده خوزستان، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

11. معاونت پژوهشی دانشگاه تهران (1387).

12. گرکانی، امیرحسین؛ رحیم بخش، فاطمه (1393). بررسی بازسازی روستای نای‌بند استان خراسان جنوبی، دوفصلنامه‌ی مدیریت بحران، شماره‌ی ششم، 65 -76.

13. گرکانی، امیرحسین (1392). ملاحظاتی بر طراحی خانه‌های روستایی در بازسازی پس از سانحه. تهران، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.

14. نوربرگ شولتز، کریستین (1381). مفهوم سکونت. ترجمه‌‌ی امیر یار احمدی، تهران، نشر آگه.

15. Rapoport A. (1969). House, form and culture. New York, Prentice-Hall.

16. Vissilia, A-M. (2009). Evaluation of a sustainable Greek vernacular settlement and its landscape: Architectural typology and building physics, Building and Environment, Volume 44, Issue 6, Pages 1095-1106.

17. Sozen, M ., Gedık , Z (2004). Evaluation of traditional architecture in terms of building physics: Old Diyarbakır houses, Turkey. Building and Environment, Volume 42, 1810–1816.

18. علی‌الحسابی، مهران؛ راهب، غزال (1387). برپایی خانه‌ی روستایی فرایندی از ذهنیت تا عینیت. فصلنامه‌ی مسکن و آبادی، شماره‌ی 59.

19. خسروی، علیرضا (1380). گونه‌شناسی معماری روستایی اردبیل و پیشنهادهایی برای طراحی معماری روستایی. تهران، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.

20. Turan, M. and Cengizkan, A. (1983). An Ecological Study of Three Housing Types In a Rural Environment Prone to Disaster; in: Socio-Architectural Aspects of Housing in Earthquake-Prone Areas of Turkey, The Scientific and Technical Research Council of Turkey Building Research Institute .

21. Cole, P. M. S. (2003). An Empirical Examination of the Housing RecoveryProcess Following Disaster. Unpublished Ph.D. thesis, Texas A&M University.

22. Akünal, S. (1986). Proposal for an Alternative Post-Earthquake Housing and Contribution of this Alternative Case to the Existing Condition. Unpublished master’s thesis, METU, Ankara.

ارزیابی کیفیت معماری ـ اقلیمی مساکن پس از سانحه‌ی روستای روشنق استان اردبیل بعد از زمین‌لغزش سال 1357

مراجع

مراجع

دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11شهریور 1396صفحه 105-119

دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11
شهریور 1396
صفحه 105-119