مدل‌سازی و پهنه‌بندی زمین‌لغزش‌های حوضه لتیان با استفاده از مقایسه آماری 2 متغیره

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشگاه حکیم سبزواری- دانشکده جغرافیا

3 دانشجو کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری،خراسان رضوی، ایران.

چکیده

منطقه مورد مطالعه به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی و زمین‌شناختی‌اش یکی از مناطق مستعد وقوع زمین‌لغزش است. در این پژوهش برای انتخاب مهم‌ترین عامل زمین‌لغزش در منطقه و همچنین میزان دخالت هر یک از عوامل در زمین‌لغزش‌های حوضه لتیان از روش مدل‌سازی آماری استفاده کرده‌ایم. لایه‌های اطلاعاتی استفاده‌ شده شامل لیتولوژی، کاربری اراضی، بارش، ارتفاع، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، گسل، جاده، دریاچه سد و رودخانه است. بیش از 120 زمین‌لغزش و پهنۀ لغزشی مورد شناسایی قرار گرفته و نقشۀ پراکنش زمین‌لغزش‌ها برای منطقه تهیه شده است. برای تعیین اهمیت و تأثیر نسبی عوامل مؤثر در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش ابتدا میزان همبستگی عوامل توسط ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شد؛ سپس از روش وزن‌دهی یا امتیازدهی استفاده‌ شده و توسط مدل‌سازی آماری 2 متغیره زمین‌لغزش‌ها با تک‌تک عوامل به‌صورت دوتایی بررسی شده است. سپس با استفاده از روش وزن‌دهی یا امتیازدهی و توسط مدل‌سازی آماری 2 متغیره با وزن‌های به‌دست‌آمده عوامل با هم مقایسه شدند تا میزان دخالت این عوامل در ایجاد زمین‌لغزش‌ها به دست آید. در انتها نقشه‌های پهنه‌بندی تهیه ‌کردیم. بعد با بازدید میدانی انجام‌شده از حوضه بعد از پهنه‌بندی و ثبت موقعیت زمین‌لغزش‌های جدیدی که در حوضه اتفاق افتاده، موقعیت این زمین‌لغزش‌های ثبت‌شده را با  نقشه‌های پهنه‌بندی‌شده تطابق داده‌ایم که نشان می‌دهد بیشترین هم‌پوشانی در طبقات حساسیت خیلی‌زیاد و زیاد را نقشه پهنه‌بندی با روش ارزش اطلاعات به‌دست‌آمده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد با توجه به شاخص مجموع کیفیت روش ارزش اطلاعات نسبت به روش ارزش اطلاعات برای حوضه لتیان کاراتر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Modeling and zoning of landslides in the Letian basin using a bivariate statistical comparison

نویسندگان [English]

  • Abolghasem AmirAhmadi 1
  • javad jamalabadi 2
  • rafaat daneshfar 3
1 Associate Professor of Geomorphology, Hakim Sabzevar University
2 Hakim_e sabzevari university
3 Student, Master of Geomorphology, Hakim Sabzevari University, Khorasan Razavi, Iran.
چکیده [English]

The study area is one of the landslide prone areas due to its geographical location and natural and geological features. In this study, we have used statistical modeling to select the most important landslide factor in the region and also the extent of involvement of each factor in landslides in Latian Basin; The information layers used include: lithology, land use, precipitation, altitude, slope, slope direction, vegetation, fault, road, dam lake and river; More than 120 landslides and landslides were identified and landslide distribution maps have been prepared for the area. To determine the relative importance and effect of effective factors and factors in landslide risk zoning, first the degree of correlation of factors was calculated by Pearson correlation coefficient, then the weighting or scoring method was used and by two-variable statistical modeling of landslides, two factors were considered. Then, by weighting or scoring method and by bivariate statistical modeling with the obtained weights, the factors were examined together to obtain the degree of involvement of these factors in landslides. Finally, we have prepared zoning maps. By field visit of the basin after zoning and recording the location of new landslides that have occurred in the basin, we have matched the location of these recorded landslides with zoned maps, the most overlap in the very sensitive and highly sensitive classes is the information map. Achieved, the results show that according to the total quality index, the information value method is more efficient than the information value method for the Latian basin.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landslide
  • zonation
  • Latian
  • Statistical comparison
  1. شایان، سیاوش (1385). مدل به‌عنوان تکنیکی در ژئومورفولوژی، فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 80.
  2. کرم، امیر؛ محمودی، فرج اله (1384). مدل‌سازی کمی و پهنه‌بندی زمین‌لغزش در زاگرس چین‌خورده؛ حوضه آبریز خون در استان چهارمحال بختیاری، پژوهش‌های جغرافیایی.
  3. Guzzetti, F; Reichenbach, P; Cardinali, M; Galli, M; & F. Ardizzone, 2005. Landslide hazard assessment in the Staffora basin, Northern Italian Apennines, Geomorphology, 72, 272 - 299.
  4. Sidle, R. C, & H. Sochiai, (2006). Landslides; processes, prediction, and land use, American Geophysical union.
  5. Ercanoglu, M; Gokceoglu, C; & T. W. Van Asch, 2004. Landslide susceptibility zoning north of Yenice (Nw Turkey) by multivariate statistical techniques, Natural Hazards, 32, 1 - 23.
  6. Aleotti, P, & R. Chowdhury, (1999). Landslide hazard assessment: summary review and new perspectives. Bull. Eng. Geol. Environ. 58, 21 - 44.
  7. Guzzetti, F; Carrara, A; Cardinali, M; & P. Reichenbach, 1999. Landslide hazard evaluation: a review of Current techniques and their application in a multi - scale study, Central Italy, Geomorphology, 31(1- 4), 181 - 216.
  8. Kanungo, D. P; Arora, M. K; Sarkar, S; & R. P. Gupta, 2009. Landslide sussecptibility zonation (LSZ) mapping - A review, J South Asia Disaster studies, 2, 81 - 105.
  9. Van Westen, C. J, 1994. GIS in landslide hazard zonation: a review, with examples from the Andes of Colombia. In: Price MF, Heywood DI, Mountain environments and geographic systems, Taylor and Francis publishers, pp135 - 165.
  10. قاسمی، نگار (1395). بررسی اثر مدل‌های چرخش عمومی هوا AOGCM بر چگونگی تخصیص منابع آب (مطالعه موردی: حوضه لتیان)، دانشگاه صنعتی شاهرود.
  11. میر صانعی، رضا؛ مهدویفر، محمدرضا (1385). روش‌ها و معیارهای بهینه جهت تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش، کارگروه زلزله و لغزش لایه‌های زمین، پژوهشکده سوانح طبیعی.
  12. خواجه شاه‌کویی، علیرضا؛ داوودی، محمود و حسامی، مهدی (1393). مدل‌ساز فضایی و تصمیم‌گیری چند متغیره، دانشگاه گلستان.
  13. عطاپور، هادی (1394). پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در دامنۀ شمالی مخزن سد لتیان با استفاده از روش‌های تحلیل سلسله مراتبی، تراکم سطح، شاخص هم‌پوشانی و ارزش اطلاعاتی. نشریه زمین‌شناسی مهندسی، شمارۀ 3.
  14. شیرانی، کورش؛ سیف، عبدالله (1390). پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش‌های آماری منطقه پیش‌کوه، شهرستان فریدون‌شهر. نشریه علوم زمین، شماره 8.
  15. قنواتی، عزت اله (1390). پهنه‌بندی خطر لغزش در حوضه جاجرود با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 17.
  16. کمک پناهی، علی؛ حافظی مقدس، ناصر (۱۳۷۳). روش‌های پهنه‌بندی خطر لغزش، اولین کارگاه تخصصی بررسی راهبردهای کاهش خسارات زمین‌لغزش در کشور.
  17. سعیدی، آزاده (1392). تأثیر فعالیت‌های جاده‌سازی بر مورفولوژی دامنه‌ها به‌منظور جلوگیری از مخاطرات محیطی (دره رودخانه‌ی جاجرود از لشکرک تا فشم)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا.
  18. مهر پویا، پوران (1379). بررسی اجمالی ژئودینامیک دامنه دره جاجرود، تهران؛ دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
  19. فتاحی اردکانی، محمدعلی؛ مدیریت آبخیزداری استان تهران؛ مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری (۱۳۸۲). ارزیابی کارآیی مدل‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزه آبخیز سد لتیان، مجله زمین‌شناسی مهندسی.