نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمد رحیم رهنما ¹
• سید مصطفی حسینی ²

¹ استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

برنامه‏ریزی و مدیریت سوانح و حوادث طبیعی که سبب تحمیل خسارت‏های جانی، مالی و محیطی به فضاها و ساکنان مناطق شهری می‏شود، باید به‏منزله‏ی یک راهبرد اساسی در همه‏ی مراحل برنامه‏ریزی و برنامه‏های توسعه‏ی شهری مد نظر قرار گرفته شود. توجه به این امر، به‏ویژه برای بافت‏های فرسوده، به‏منزله‏ی زیرسیستم‏هایی از سیستم شهری، که دچار بی‏سازمانی، بی‏تعادلی و بی‏قوارگی بوده و انجام عملیات خدمات‏رسانی و امداد و نجات را در هنگام بروز بحران‏ها با مشکل مواجه می‏سازد، حائز اهمیت فراوان‏تری است. بر این اساس در این پژوهش به برنامه‏ریزی مدیریت بحران در بافت فرسوده‏ی منطقه‏ی چهار شهر مشهد با استفاده از روش SWOT و QSPM پرداخته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. در این پژوهش ابتدا نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید پیش روی مدیریت بحران در بافت فرسوده‏ی منطقه‏ی چهار شهر مشهد شناسایی گردید. سپس با استفاده از مدل SWOT راهبردهایی متناسب با وضعیت درونی و بیرونی بافت ارائه گردید. در مرحله‏ی بعد ضمن تعیین وضعیت محدوده‏ی مورد مطالعه با استفاده از ماتریس داخلی ـ خارجی، راهبردهای وضعیت جاری محدوده‏ی مورد مطالعه با استفاده از مدل QSPM مورد اولویت‏بندی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که وضعیت موجود مدیریت بحران در بافت فرسوده‏ی منطقه‏ی چهار شهر مشهد در حالت انطباقی قرار دارد. ازاین‏رو برای مدیریت بحران در این بافت باید ضمن توجه به نقاط ضعف درون بافت، در بهره‏گیری از فرصت‏های بیرونی با هدف رفع نقاط ضعف سعی کرد. بدین‏منظور استفاده از سیاست‏های تنظیم مجدد زمین، گسترش عدالت اجتماعی و تسریع در روند نوسازی و بهسازی به‏ویژه مقاوم‏سازی ساختمان‏ها می‏تواند مدیریت صحیح و منطقی بحران در این بافت را به همراه داشته باشد. 

کلیدواژه‌ها

• بافت فرسوده
• مدیریت بحران
• روش SWOT
• روش QSPM
• شهر مشهد

عنوان مقاله [English]

Crisis Management in Urban Distressed techniques using SWOT and QSPM Case study: The Regional four of Mashhad

نویسندگان [English]

• Mohammad Rahim Rahnama ¹
• Seyed Mostafa Hosseini ²

¹ Professor, Department of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad

² Ph.D. Candidate in Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Planning and management of accidents and natural disasters, which inflict loss of life, economic and environmental areas and in urban areas, it must, as a basic strategy in all stages of planning and program urban development is considered. Note tissues worn as under systems of urban systems, with no lack of program, imbalance and disproportion and services and search and rescue operations in difficult times of crisis, the most important being the most abundant. Accordingly, in this study, crisis management planning in the context of the four old Mashhad Using SWOT and was QSPM. This research aims to be applied where the strengths, weaknesses, opportunities and threats facing the crisis management in distressed areas were identified in four of Mashhad. By using SWOT strategies tailored to the internal and external structure was presented. The next step after determining the current status of the internal matrix - external strategies in the context of the study were analyzed using the QSPM case prioritization. The results showed that the current situation of crisis management in the context of the four old Mashhad in the reflection mode. Hence, in the context of crisis management should also pay attention to weaknesses within the context of trying to take advantage of external opportunities to address the weaknesses. In order to reset the land use policies, promote social justice and expedite the process of modernization and improvement retrofitting buildings, especially in the context of a crisis management and logical to have.

کلیدواژه‌ها [English]

• Distressed Areas
• crisis management
• SWOT
• QSPM
• Mashhad