نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه شهرسازی، دانشگاه تهران، ایران .
2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده ی شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
رعایت نکردن اصول و ضوابط مکانیابی در برنامه ریزی شهری ممکن است در هنگام وقوع زلزله خسارات جانی و مالی فراوانی به بار آورد. از جمله اقداماتی که به منظور کاهش آثار سوء بلایای طبیعی و غیرطبیعی محل توجه قرار گرفته، احداث پایگاه های پشتیبان مدیریت بحران در سطح شهرها بوده است. یکی از موارد جالب توجه پیش از احداث این پایگاهها انتخاب مکان احداث آنهاست؛ مکانی که خود ایمن ترین مکان در هنگام بحران بوده و بتواند در حداقل زمان ممکن حداکثر کارایی را داشته باشد و از گسترده شدن دامنه ی بحران جلوگیری کند. در پژوهش صورت گرفته، ابتدا با بررسی نقش سیستم های مدیریت زمین در مدیریت بحران و سپس با رعایت اصول مکانیابی پایگاههای پشتیبان، شاخصهای تعیین اولویت مکانی پایگاه شناسایی و استخراج گردید. این شاخص ها عبارت بودند از بافت فرسوده، سلسله مراتب شبکه ی دسترسی، همجواری های سازگار و ناسازگار و تراکم جمعیتی و مسکونی که در کنار بحث کاربری زمین مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند اما، برای پرهیز از نگاه تک بعدی به مقوله ی کاربری زمین، از سیستم طبقه بندی زمین مرجع کاربری ها یا همان ال. بی. سی. اس. با ابعاد (فعالیت، عملکرد، ساختار، مالکیت و توسعهی زمین) استفاده شد. سپس، با استفاده از تکنیک تاپسیس، اولویت مکانی پایگاه در سطح ناحیه تعیین و در انتها اطلاعات مربوط به بخشی از ناحیه، که اولویت اول احداث پایگاه معرفی شده بود، به نرم افزار آرک جی. ای. اس. وارد و در نهایت مکان تقریبی احداث پایگاه معین شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Priority Analysis of Locating the Earthquake Crisis Management Supportive Bases According to Land Based Classification Standards (LBCS) using TOPSIS Technique, Case Study: District 1, region 6 of Tehran
نویسندگان [English]
- Farshad Noorian 1
- Saeed Esfandi 2
1 Assoc. Prof., Faculty of Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 MSc Student, Urban planning, Fine Arts Campus, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Failure to comply with the principles and criteria of locating in urban planning can cause great financial and human losses during an earthquake. Constructing crisis-management supportive bases in urban areas is one of the measures taken to reduce the adverse effects of natural and unnatural disasters. One of the most significant issues prior to constructing these bases is the site selection of them and choosing the safest place during the crisis which has the maximum efficiency in the least possible time in order to prevent extending the scope of crisis. In this study, the location priority indexes of the bases were identified and extracted in the first step by surveying the basis by observing the principles of supportive bases' site selection. These indexes included worn-out textures, access network hierarchy, compatible and incompatible adjacent, and population and residential density, which were considered and analyzed along with land-use issues. However, to avoid the one-dimensional approaches towards the land use category, land based classification standards, known as LBCS, with its dimensions (Activity, Function, Structure, Ownership and site development) were used. Then base location preference was determined at district area by use of TOPSIS technique, and eventually the information of that zone which was introduced as the first priority for constructing the base was used as the ArcGIS software input to determine the proximate location of the base.
کلیدواژه‌ها [English]
- Crisis management supportive base
- Locating
- LBCS
- TOPSIS
- GIS
- عندلیب، علیرضا (1386). نگاهی نو به راهبردها و سیاستهای نوسازی بافتهای فرسودهی شهر تهران. سازمان نوسازی شهر تهران، تهران: نشر ری پور.
- بهرامپور، مهدی؛ بمانیان، محمدرضا (1391). تبیین الگوی جانمایی پایگاههای مدیریت بحران با استفاده از GIS (نمونهی موردی: شهر تهران منطقهی 3). دوفصلنامهی علمی ـ پژوهشی مدیریت بحران، ش 1.
- سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران (1386). مجموعه دستورالعملهای مدیریت و بهرهبرداری و نگهداری پایگاههای پشتیبان مدیریت بحران. ویرایش بهار، 2-10.
- کریمی، اسدالله؛ دلاور، محمودرضا (1388). مدل تعیین تراکم مطلوب شهری با استفاده از سیستمهای اطلاعات زمینی (LIS) (نمونهی موردی: خمینیشهر اصفهان). نشریهی هنرهای زیبا، ش 37.
- Moor, J. (2001). Cities at Risk. Habitat Debate, 7 (4), 1-6.
- UNISDR (2012). How To Make Cities More Resilient, A Handbook For Local Government Leaders. Contribution to the Global Campaign 2010-2015, Geneva, 25.
- مهدیپور، فاطمه؛ مسگری، محمدسعید (1386). الگویی برای مکانیابی بر اساس متدهای تصمیمگیری چندمعیاره در GIS. کنفرانس ژئوماتیک، تهران، 1-3.
- Enemark, Stig (2010). The Evolving Role of Cadastral Systems in Support of Good Land Governance. Aalborg University, Denmark, 5.
- محمدی، عسل (1384). مکانیابی مراکز امدادرسانی در شرایط وقوع زلزله با استفاده از GIS و روش ارزیابی چندمعیاری AHP. پایاننامهی کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، 1-12.
- شجاعی عراقی، مهناز؛ تولایی، سیمین (1390). مکانیابی بهینهی پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعهی موردی: منطقهی 6 شهرداری تهران). مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، س 3، ش 10، 50-55.
- رضایی، محمدرضا؛ حسینی، سیدمصطفی (1393). مکانیابی مراکز امدادرسانی در شهر یزد با استفاده از فرآیند تحلیل شبکهای و GIS FUZZY. پژوهشهای جغرافیای انسانی، دورهی 46، ش 1، 89-91.
- اسلامی، علیرضا (1385). مکانیابی مراکز امداد و اسکان (نمونهی موردی: منطقهی یک شهرداری تهران). دومین کنفرانس بینالمللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبهی طبیعی، تهران، 6-10.
- مهاجری، محمد (1386). مکانیابی پایگاههای چندمنظورهی پشتیبانی و مدیریت بحران پس از وقوع زلزله با استفاده از GIS (نمونهی موردی: منطقهی 17 شهر تهران). پایاننامهی کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشگاه تهران، تهران، 94-108.
- Tuzkaya, Umut; Yilmazer, Kadriye (2014). An Integrated Methodology for Emergency Logistics Centers Location Selection Problem and Its Application for the Turkey Case. Journal of Homeland Security and Emergency Management, ISSN (Online) 1547-7355, ISSN (Print) 2194-6361, October, 1-3.
- Shouqiang, Wang (2013). Research on Location for Emergency Logistics Center Based on Node Cost, Advances in information Sciences and Service Sciences (AISS), vol. 5, no. 1, Jan, 348-349.
- Hong, Lio; Xiaohua, Zhang (2011). Study on Location Selection of Multi-Objective Emergency Logistics Center based on AHP. Published by Elsevier Ltd Open access under CC BY-NC-ND License, 1-4.
- Hoetmer, Gerard J. (1991). Emergency Management: Principles and Practice for Local Government. Washington, D. C.: International City Management Association, 1-3.
- پورمحمد، بهزاد؛ و دیگران (1383). بحران زمینلرزه و مدیریت آن. ماهنامهی برنامهریزی و مدیریت شهری، س 6، ش 68، 12-13.
- Enemark, Stig (2009). Sustainable Land Administration Infrastructures to Support Natural Disaster Prevention and Management. Ninth United Nations Regional Cartographic Conference for the Americas New York, 10-14 August, 1-12.
- آقامحمدی، حسین (1379). طراحی و پیادهسازی یک سیستم اطلاعات مکانی برای کاهش اثرات بحران زلزله. پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، گروه سیستم اطلاعات مکانی، تهران، 1-10.
- Jankowski, P. (1995). Integrating Geographical Information Systems and Multiple Criteria Decision-Making Methods. International Journal of Geographical Information Science, vol. 9, no. 3, 129-167.
- FIG (2006). The Contribution of the Surveying Profession to Disaster Risk Management, FIG. Publication no. 38, FIG Office, Copenhagen, Denmark.
- عسگری، علی؛ رازانی، اسد (1381). برنامهریزی کاربری اراضی شهری (سیستمها و مدلها). همدان: نور علم، 20-30.
- یالپانیان، علی (1384). ارزیابی سازگاری کاربری اراضی با استفاده از سیستم LBCS (نمونهی موردی: فاز یک شهر جدید پردیس). پایاننامهی کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشگاه تهران، تهران، 100-118.
- American Planning Association (2013, January 2). Retrieved from http://www.planning. Org/lbcs/.
- Montenegro, Nuno et al. (2012). A Land Use Planning Ontology: LBCS, Future Internet. vol. 4, ISSN 1999-5903, 65-82.
- Serafim, O.; Gwo-Housing, T. (2004). Compromise Solution by MCDM Methods: A Comprehensive Analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
- اصغرپور، محمدجواد (1387). تصمیمگیریهای چندمعیاری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 213-270.
- حکمتنیا، حسن؛ و دیگران (1390). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای. تهران: انتشارات علم نوین.
- Kelemenis, A.; Askounis, D. (2010). A New TOPSIS-Based Multi-Criteria Approach to Personnel Selection. Expert Syst. Appl. 37 (7), 4999-5008.
- شایان، علی (1385). کاربرد تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره در انتخاب راهبرد مناسب جهت اجرای پروژهی فنّاوری اطلاعات. تهران: سازمان مدیریت صنعتی ایران، 3.
- Naumann, Flex. (1998). Data Fusion and Data Quality, Institute fur Informatik. Humboldt-Universitat ZU Berlin, 8.
- مهندسین مشاور نقش جهان ـ پارس (1384). الگوی توسعهی منطقهی 6 شهرداری تهران. تهران: مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران.
- شرکت پردازش و برنامهریزی شهری تهران (1384). طرح تهیهی پایگاه اطلاعات کاربری اراضی شهری بر اساس استاندارد LBCS، تهران.
)