مقایسه‏ ی دو روش تهیه ‏ی نقشه ‏‏ی آسیب‏ پذیری زمین‏ لرزه تحت شرایط عدم قطعیت مبتنی بر منطق فازی کلاسیک و منطق فازی شهودی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه سیستم‌های اطلاعات مکانی، دانشکده مهندسی نقشه‌برداری، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

2 دانشجوی دکتری، گروه سیستم‌های اطلاعات مکانی، دانشکده مهندسی نقشه‌برداری، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.

چکیده

ریسک هر‎گونه بحران طبیعی تابع حادثه و آسیب‎پذیری است. بنابراین نقشه‏ی آسیب‎پذیری برای هرگونه نظام مدیریت بحران بایسته است. داده‎ها و اطلاعات منبع در فعالیت‏های اجرایی همراه با انواع عدم ‎قطعیت و عناصر نایقینی هستند. هر نوع ساده‎انگاری روی چنین نقشه‎هایی منجر به تصمیم‎گیری‏های نادرست خواهد شد. بنابراین برای کسب نتایج مناسب باید نقشه‎های آسیب‎پذیری با مؤلفه‎های نایقینی و عدم‎ قطعیت محاسبه شوند. اگرچه منطق فازی کاربرد‎های فراوانی در گرایش‏های مختلف وابسته به اطلاعات مکانی یافته است، اما منطق فازی رایج دارای کاستی‎های مهمی است. منطق فازی سنتی دارای دو کاستی مهم است. نخست آنکه، برای استفاده از نظریه‏ی فازی معمول، برای هر مشخصه باید یک تابع عضویت قطعی تعیین کنیم. دیگر آنکه نظریه‏ی فازی بین گزاره‏ای که دانشی نسبت به آن وجود ندارد و گزاره‏ها‏یی که دلایل موافق و مخالف علیه آن یکسان است، تفاوتی نمی‏گذارد. مشکل دیگر نظریه‏ی فازی متداول هنگامی رخ می‏دهد که کمبود اطلاعات مرتبط داشته باشیم. این در حالی است که تمامی مشکلات یاد شده برای تهیه‏ی‏‏‏‏ نقشه‏ی آسیب‎پذیری نیز وجود دارد. برای حل این‏گونه مسائل، می‏‎توان از منطق فازی شهودی1 (IFL) استفاده کرد. در این پژوهش نشان خواهیم داد که چگونه می‏‏توان نقشه‎های آسیب‎پذیری را به کمک فازی شهودی به‏ دست آورد. برای تأیید قابلیت مدل پیشنهادی به بررسی میزان آسیب‏پذیری ناشی از زمین‏لرزه پرداخته شده است. بدین‏منظور با استفاده از دو روش منطق فازی رایج و منطق فازی شهودی، نقشه‏ی آسیب‏پذیری ناشی از زلزله تهیه می‎شود و در نهایت با مقایسه‏ی نتایج دو روش، برتری روش مبتنی بر منطق فازی شهودی در حل این‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏گونه مسائل نشان داده می‎شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparison between Traditional and Intuitionistic Fuzzy Logic for Vulnerability Mapping Under Uncertainty

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Malek 1
  • Parastoo Pileh Forooshha 2
1 Associate Professor, Department of GIS, Faculty of Geodesy and Geomatics Engineering, K.N. TOOSI University of Technology, Tehran, Iran
2 PhD Student of Geographic Information System, Department of GIS, Faculty of Geodesy and Geomatics Engineering, K.N. TOOSI University of Technology, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The risk of each hazard consists of two components: hazard and vulnerability. Accordingly, for achieving any type of risk map or disaster management system, preparing a reliable vulnerability map is essential equipment. There is certain need to compute vulnerability map under uncertainties. Although fuzzy logic methods were used in many geospatial applications, the traditional fuzzy logic has two important deficiencies. First of all it is necessary to assign a crisp membership function for every property and every value. Secondly, it does not distinguish between the situations in which there is no knowledge about a certain statement with an equal advantages or disadvantages simultaneously. Thus the intuitionistic fuzzy logic terminology was employed in this research. The numerical illustrations of using 8 major criteria, such as population and age of construction were used. The aim of this study is to develop an earthquake vulnerability map which presented with two raster layers, where the degree of membership and the degree of non-membership are the values of each layer so the regions with high membership degree in first map and low membership degree in second map can be determined as high vulnerable regions with higher degree of reliability. Comparison with traditional fuzzy method proves the effectiveness of this suggested method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intuitionistic fuzzy logic
  • Fuzzy logic terminology
  • Vulnerability
  • geographic information system (GIS)