TY - JOUR ID - 251423 TI - ارزیابی تاب‌آوری سیستم اجتماعی-اکولوژیک در برابر کاهش آب قابل دسترس (مطالعه موردی: روستای هرچگان) JO - مدیریت بحران JA - CM LA - fa SN - 2345-3915 AU - یزدانی, محمد رضا AU - مهرابی, شهباز AU - قربانی, مهدی AD - دانشیار دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان AD - دانشکده کویرشناسی-دانشگاه سمنان AD - دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 11 IS - 1 SP - 67 EP - 80 KW - سیستم اجتماعی-اکولوژیک KW - تاب‌آوری KW - خشک‌سالی DO - N2 - خشک‌سالی و به دنبال آن بحران کم‌آبی از مهمترین بلایای طبیعی هستند که به دلیل دامنه وسیع­تر آن نسبت به دیگر بلایا پیچیدگی بیشتری دارند. به‌طوری که در یک دوره 7 ساله تا پایان فروردین سال 1395، 90 درصد جمعیت و 3/81 درصد وسعت استان چهارمحال و بختیاری تحت تأثیر این بحران قرار گرفته است. از این‌رو در این پژوهش میزان تاب‌آوری سیستم اجتماعی-اکولوژیک روستای هرچگان در مقابل بحران کم‌آبی در استان ارزیابی شد و به‌منظور انجام ارزیابی تاب‌آوری از دستورالعمل انجمن تاب‌آوری دانشگاه استکهلم سوئد استفاده شد. جهت گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه محقق‌‌ساخته، مصاحبه و فیش‌برداری متناسب با شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه محلی هرچگان و شرایط اکولوژیکی آن استفاده شد. به‌منظور تحلیل شبکه روابط از روش تحلیل شبکه و نرم‌افزار UCINET 6 استفاده شد و نتایج نشان داد که در سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان مسئله اصلی کاهش سطح آب قابل دسترس است که از جمله دلایل اصلی آن کاهش میزان آب ورودی به منابع آبی و هدررفت آب به دلیل نبود تجهیزات ذخیره آب است. نتایج خط تاریخی و ترسیم چرخه سازگاری نشان داد که سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان در فاز امگا(Ω) یا فشار قرار دارد. در نهایت نتایج ارزیابی نشان داد که مناسب­ترین استراتژی­ها جهت مدیریت تاب‌آور در سیستم اجتماعی-اکولوژی هرچگان شامل حفظ و تقویت وضع موجود عملکردی اکوسیستم روستای هرچگان، حفظ و تقویت ساختار و ماهیت روستایی روستای هرچگان، تکمیل سیستم آبیاری روستا و تقویت یادگیری اجتماعی ساکنان روستاست.  UR - https://www.joem.ir/article_251423.html L1 - https://www.joem.ir/article_251423_96031fa852566135ad940aa8ca5205de.pdf ER -