معیار های طراحی ایستگاه‌های روزمینی در سامان هی راه آهن شهری (مترو) از منظر پدافند غیرعامل برگرفته شده از پایان نامه "اصول و ضوابط پدافند غیر عامل در طراحی ایستگاه های روزمینی مترو"

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 پدافندغیرعامل

2 سازمان پدافند غیرعامل کشور

3 دکترا

چکیده

هرچند در بسیاری از خطوط متروی کشور، ایستگاه های روزمینی درصد قابل توجهی را به خود اختصاص داده اند، بااین وجود در پژوهش ها و مطالعات علمی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. در مورد ایستگاه های زیرزمینی شاخص هایی همچون قرارگیری در عمق زمین و قابلیت بهره برداری چندمنظوره، باعث شده است که پژوهشگران حوزه ی پدافند غیرعامل توجه خود را بیشتر به آن حوزه معطوف کنند، درحالی که امنیت و پایداری عملکرد یک خط مترو، مستلزم تداوم عملکرد کل اجزای آن است. استخراج و اولویت بندی معیارهای طراحی معماری ایستگاه های روزمینی از منظر پدافند غیرعامل و تشریح آن ها در قالب اصول و ضوابط طراحی، هدف اصلی این تحقیق است. تحقیق حاضر در زمره ی تحقیقات توسعه ای است که در مرحله ی جمع آوری اطلاعات و منابع نظری تحقیق از منابع کتابخانه ای و روش مشاهده، استفاده شده است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای SPSS و Expert Choice بهره برداری شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که از میان اصول طراحی معماری، سه اصل بهره گیری از فرم بهینه، نمای مقاوم و شکل پذیر، معماری داخلی ساده و خوانا، مؤثرترین و مهمترین اصول طراحی معماری با رویکرد دفاع غیرعامل است که برای هرکدام از آن ها تحلیل لازم ارائه شده و ضوابطی در قالب الزام و ملاحظه مطرح گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Framework for Designing Subway- Surface Station with The Approach of Passive Defense

نویسندگان [English]

  • Mohammad ali Jarban 1
  • Gholam Reza Jalali Farahani 2
  • jaber danesh 3
1 Passive defence
3 Ph. D
چکیده [English]

Although subway-surface station plays a significant role in many countries, these stations attract lower consideration in scientific research. Some factors such as being in the depth of earth and capability for multipurpose use, cause more attraction for underground stations; although safety and stability of a subway line require its business continuity. The main purpose of this research is to extract and prioritizing of architectural design of above ground stations based on passive defense criteria. In this research, data collection has been carried out from the library studies and direct observation. Data analysis was carried out by employing SPSS and Expert Choice software. Results show that among principles of architectural design, three principles, include optimum form, flexible and resistant surface and suitable and stable interior design, from a passive defense point of view are most important and effective principles. The necessary requirements and framework were analyzed and developed for each of these principles

کلیدواژه‌ها [English]

  • design factors
  • subway-surface station
  • urban railroad system
  • passive defense
۱. منتظری، محمد  (1387). سیستم های راه آهن شهری. تهران، شرکت
بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه )مترو(.
۲. رحیمی، الناز ) 1390 (. اصول طراحی ایستگا ههای حم لونقل ریلی. مجله ی
هنر معماری، شماره ی 23 ، 106 .
۳. هاشمی فشارکی، سید جواد؛ محمود زاده، امیر؛ شهپر، هادی ) 1390 (. بررسی
آسیب پذیری متروها در برابر تهدیدات انسان ساز. مجموعه مقالات اولین
همایش علمی - پژوهشی شهرسازی و معماری با رویکرد پدافند غیرعامل،
دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
۴. جلالی فراهانی، غلامرضا ) 1390 (. پدافند غیرعامل در ساز ههای زیرزمینی با
تأ کید بر مترو. تهران، سازمان پدافند غیرعامل کشور.
5. Federal Transit Administration (2011). Immediate
Actions for Transit Employees: Protecting Against
Life-Threatening Emergencies. US Deoartemant of
Transportation.
۶. غضنفری، مصطفی ) 1392 (. آسیب شناسی ایستگاه های مترو در برابر
تهدیدات انسان ساخت و ارائ هی راه کارهای کاهش آسیب پذیری )مطالعه ی
موردی: ایستگاه ول یعصر )عج ((. پایان نام هی کارشناسی ارشد، دانشگاه
مالک اشتر.
۷. دهقانی، اسفندیار ) 1386 (. راهکارهای پدافند غیرعامل در مناسب سازی
ایستگاه های مترو به عنوان فضای امن پناهگاهی. پایان نامه کارشناسی
ارشد، دانشگاه مالک اشتر.
۸. راجی، حسین ) 1386 (. تبیین معیار های چندمنظور هسازی ایستگاه های
مترو با رویکرد پدافند غیرعامل )نمونه ی موردی طراحی پناهگاه در مترو.
پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مالک اشتر.
۹. دفتر مقررات ملی ساختمان ) 1395 (. مبحث بیست و یکم مقررات ملی
ساختمان: پدافند غیرعامل، وزارت راه و شهرسازی، معاونت مسکن و
ساختمان، نشر توسع هی ایران، تهران.
10. Architectural. UFC3-101-01 . UNIFIED FACILITIES
CRITERIA ) 2011(. change 2016.
۱۱. بایزدی، ابراهیم؛ اولادی، بهنام؛ عباسی، نرگس ) 1392 (. تحلیل داده های
پرسش نامه ای به کمک نرم افزار SPSS(PASW)18 . تهران، نشر عابد.
۱۲. محمودی، محمدمهدی ) 1383 (. ضرورت طراحی در ارتباط با فضای
شهری پیرامون ورود یهای مترو در تهران. نشریه ی هنرهای زیبا، شماره ی
19 ، 49 .
۱۳. نصر آزادانی، سید مسعود )زمستان 1388 (. اصول و طراحی ایستگاه
راه آهن. تهران، نشر راه دان.
۱۴. سایت رسمی شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه )مترو(،
)لینک سایت: http://tehranmetro.com ، دسترسی در تاریخ 15 اسفند
.)1395
۱۵. سلحشور، نیما ) 1388 (. طراحی معماری ایستگا ههای قطار شهری. تهران،
نشر کارور.
۱۶. مهندسین مشاور بادبند ) 1386 (. مطالعات ایستگاه متروی راه آهن. شرکت
راه آهن شهری تهران و حومه.
17. http://www.arel.ir، (access 2017/03/01)
۱۸. مهندسین مشاور بهروی تهران )زمستان 1386 (. گزارش مرحله اول
ایستگاه شهید کلاه دوز. شرکت راه آهن شهری تهران و حومه.
۱۹. مهندسین مشاور گنو ) 1390 (. خط چهار متروی تهران مروری بر طراحی و
اجرا. تهران: نشر فدک ایساتیس.
۲۰. نظری، عباس ) 1387 (. سلامتی، ایمنی و محی طزیست در سیستم
بهره برداری مترو. تهران، شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه
)مترو(.
۲۱. مهندسین مشاور تدبیر عمران ایرانیان ) 1391 (. مطالعات بهر هبرداری و
الزامات مترو سیستم در شهر جدید گل بهار. شرکت عمران شهر جدید گل بهار.
۲۲. جلالی فراهانی، غلامرضا؛ هاشمی فشارکی، سید جواد ) 1389 (. پدافند
غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات. تهران، سازمان پدافند غیرعامل کشور.
23. START “Terrorism in Belgium and Western Europe;
Attacks against Transportation targets; Coordinated
Terrorist Attacks”. March 2016. P1-3.
24. CTED “UNITED NATIONAL SECURITY COUNCIL”
Trens Report, Physical Protection of Critical
Infrastructure Against Terrorist Attacks. Wednesday,
8 March 2017.
۲۵. اصغریان جدی، احمد ) 1386 (. الزامات معمارانه در دفاع غیرعامل پایدار.
تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
۲۶. حسینی، سید بهشید ) 1389 (. معیارهای پدافند غیرعامل در طراحی
معماری ساختمان های جمعی شهری. تهران، نشر عابد.
۲۷. داعی نژاد، فرامرز ) 1385 (. اصول و رهنمودهای طراحی و تجهیز فضای
باز مجموع ههای مسکونی ب همنظور پدافند غیرعامل. تهران، مرکز تحقیقات
ساختمان و مسکن.
۲۸. حسینی، سید باقر؛ بیطرفان، مهدی؛ هاشمی فشارکی، سید جواد؛ فرزام
شاد، مصطفی ) 1392 (. بررسی تأثیر انفجار بر شکل )فرم( جداره خارجی
ساختما نها و ارزیابی جنس مصالح جداره خارجی ساختمان از منظر دفاع
غیرعامل. نشریه علوم، تحقیقات و فناوری پدافند غیرعامل، دوره ی اول،
شماره ی اول.
29. معینی، مصطفی ) 1392 (. شاخص های فرم های معماریِ ساختمان های
مقاوم در برابر موج انفجار. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مالک اشتر.
۳۰. بیطرفان، مهدی ) 1391 (. بررسی سب کهای معماری و تدوین شاخص های
معماری سازگار با اصول دفاع غیرعامل. پایا ننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه
مالک اشتر.
۳۱. شمسایی زفرقندی، فتح الله ) 1390 (. فرم معماری و نقش آن در کاهش آثار
انفجار، اولین همایش معماری و شهرسازی از منظر پدافند غیرعامل، دانشگاه
صنعتی مالک اشتر.
32. FEMA-426. (2003) Risk Management Series, Reference
Manual to Mitigate Potential Terrorist Attacks
against Buildings, Chapter 2, 3.
۳۳. صفوی، سید محمدمهدی؛ ستاره، علی اکبر ) 1388 (. ملاحظات طراحی
نمای معماری مقاوم در برابر موج انفجار. همایش سراسری سامانه اطلاعات
مکانی.
34. Huan Cheng, Xiaokuan Yang (2012). Emergency
Evacuation Capacity of Subway Stations. 8th International
Conference on Traffic and Transportation
Studies. Changsha, China, August 1–3, 2012.
35. FEMA-427. (2003) Risk Management Series, Primer
for Design of Commercial Building to Mitigate Terrorist
Attacks, Chapter 6. USA.
۳۶. نخعی، جلال؛ فرقانی، سعید ) 1394 (. الزامات پدافند غیرعامل نماهای
شیش های ساختما نهای مقاوم در برابر انفجار. تهران، انتشارات امارت پارس.
37. Joe Paveley (2010). Pre-Final Refrence Design. Sydney
Metro.
38. Kuo-Chung WEN and Wei-Chen- SHEN-A study of
way finding in Taipei Metro Station Transfer: Multiagent
Simulation Approach. Chinese Culture University,
Taiwan.
۳۹. جان کارمودی، ریموند استرلینگ ) 1388 (. طراحی فضاهای زیرزمینی.
ترجمه ی وحید رضا ابراهیمی. مشهد، نشر مرندیز.
۴۰. پاول استولارد؛ جان آبرامز ) 1387 (. اصول ایمنی حریق در ساختمان ها،
راهنمای طراحی برای معماران. ترجم هی عبدالصمد زرین قلم؛ سعید
بختیاری. تهران، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
41. Tsukahara, M., Koshiba, Y., & Ohtani, H. (2011). Effectiveness
of downward evacuation in a large-scale
subway fire using Fire Dynamics Simulator. Tunnelling
and Underground Space Technology , 26(4),
573-581.